نشر توسط:admin Views 26 تاریخ : 5 ارديبهشت 1395 نظرات ()
دكتر مرتضی خواجوی مدیر كل پیشگیری از آسیب های سازمان بهزیستی كشور بر اساس تحلیلی كه از دو دهه بعد از انقلاب انجام داده است، مهمترین خصوصیت این دوران را تغییر و تحول ارزش ها و هنجارهای حساس جامعه می داند و می گوید: در طول این سال ها بخش بزرگی از منابع و یا افراد هنجاررسان جامعه از قبیل روحانیون ، ورزشكاران، هنرمندان ، نخبگان ، دانشمندان و عالمان ، اساتید دانشگاه و بخشی از سیاسیون كه مردم از آنها الگو می گیرند دستخوش ارزش گذاری شده اند، به طوری كه یك شخصیت سیاسی، هنری و... كه زمانی به عنوان الگو برای مردم مطرح بود به عنوان فردی هنجارشكن معرفی می شد و این كسانی را كه تا آن زمان با او همانند سازی می كردند دچار مشكل می كرد. از سوی دیگر شعارهایی مثل برابری، برادری، دوستی و تعاون كه ابتدای انقلاب سر داده می شد با خصوصی سازی تبدیل به رقابت شد. بنابراین این تغییرات و جابجایی الگوها و ارزش ها، جامعه را دچار سرگردانی، آشفتگی و بحران هویتی كرده است كه در حال حاضر از مهمترین مسائل كشور به شمار می رود.او آسیب های اجتماعی جامعه را به آسیب های سنتی یا سخت و آسیب های جامعه امروزی یا نرم تقسیم می كند و آسیب های سنتی را همان فقر و بیكاری و بزهكاری و آسیب های تعریف شده ای می داند كه مورد توافق همه هست اما برای آسیب های امروز جامعه ایران چند خصوصیت قائل است. معتقد است: كاركرد منفی این نوع آسیب ها در كوتاه مدت قابل لمس نیست و معلوم هم نیست مورد توافق همه باشد. تأثیر این گونه آسیب ها اگر چه به صورت غیر مستقیم، اما عمیق تر، ناپیدا و بیشتر تابع نقطه نظرات، عقاید و ایدئولوژی ها است.از نظر خواجوی این آسیب ها پدیده نوینی هستند، واكنش حاد اجتماعی ایجاد نمی كنند و اثرات آن در درازمدت نمودار می شود، در حالی كه تأثیر آسیب های سخت مثل طلاق آنی است. وی می گوید: یكی از مهمترین مشكلات اجتماعی امروز ما هویت های مبهم ، دو پهلو و نامنسجم است كه در رابطه مستقیم با اعتماد اجتماعی است، یعنی ابتدا اعتماد به وجود می آید و بعد هویت آن را تثبیت می كند، اما به دلیل تضادی كه در رفتار و گفتار خود داریم و همچنین تغییر و تحولات و نفی ها و ارزش گذاری های مكرر و متضاد روی پدیده های ثابت، اعتماد اجتماعی كاهش یافته كه این منجر به بیگانگی اجتماعی شده است.احساس نارضایتی و راضی نبودن از خود، ناشادمانی ، نگرانی ، تشویش و ابهام از آینده در جامعه موج می زند. حدود ۵۰ درصد از كسانی كه در طرح پیمایش ملی مورد سئوال قرار گرفته اند خود را موفق ندانسته اند. جامعه مدام در هراس از آن است كه چیزی را از دست داده و یا در حال از دست دادن است. او عصبانی بودن مردم ، پرخاشگری، كم حوصلگی و خودگرایی را از مشكلات دیگر جامعه عنوان می كند و معتقد است عواطف و دوستی در جامعه كمتر شده و فردگرایی بیشتر، در حالی كه این فردگرایی جنبه های عینی مثل مهاجرت، عدم امنیت، بحران هویت، احساس تنهایی و... هم دارد؛ همچنان كه كل فضای روانی كشور آرام نیست و شتاب زده است. به اعتقاد وی: بر اساس تحقیقات مستند، مشكلات روحی و افسردگی در رشته های فنی و پزشكی بیش از بقیه رشته های دانشگاهی است در حالی كه این بچه ها نسبت به هم سن و سال های خود جلو بودند. چارچوب هایی كه ذهن نوجوانان و جوانان را می سازد نامتعادل شده است.به عقیده این استاد دانشگاه در زمینه آسیب های نرم است كه آسیب های سخت بروز می كند. در میان نسل شتابزده ، ناآرام و ناراضی، اعتیاد، سرقت و انواع بزهكاری سر در می آورد. اعتیاد در بین دانشجوها زیاد و به مدارس كشیده شده است.بر اساس آماری كه دبیر علمی همایش آرمان های سبز در سال گذشته ارائه داد حدود ۸ هزار دانش آموز معتاد داریم، ۵ میلیون جوان افسرده، ۳ هزار خودكشی در سال و... خواجوی معتقد است رویكرد آسیب های نرم به سوی نخبگان جامعه است زیرا بیشتر با جامعه در تعامل بوده و قضاوت می كنند در حالی كه در حاشیه های شهر آسیب های سخت بیشتر دیده می شود. به عقیده وی آسیب های نرم مخاطبش را انتخاب كرده است. به عقیده آسیب شناسان اجتماعی، نبود امكانات كافی برای جلوگیری از جرم از سوی مراجع مسئول، وجود فضاهای غیر قابل دفاع شهری، شكل یابی روزافزون مناطق حاشیه ای و عدم ساماندهی اسكان غیر رسمی، افزایش مهاجرت و شهروندزدایی از سوی برنامه ریزان شهری در ارتباط با حاشیه نشینان و در نتیجه طرد شدن آنان كه بعضا به نوعی تولیدكنندگان محصولات مورد نیاز شهری نیز محسوب می شوند، برنامه ریزی غلط از سوی متصدیان امور و آموزش نادرست و خشن نوجوانان از طرق مختلف از جمله عوامل زمینه ساز بروز و ظهور جرم در جامعه به شمار می رود.شاید به همین دلیل است كه برگزاری بیش از یكهزار و ۴۰۰ همایش همگانی درباره آسیب های اجتماعی و مسائل فرهنگی به وسیله پلیس تهران در سال ۱۳۸۲ نتیجه دلخواهی را ارائه نداده است. كارشناسان معتقدند نسل جدیدی از آسیب های اجتماعی در جامعه شكل گرفته است كه سعید مدنی پژوهشگر رفاه از آن با عنوان نسل سوم نام می برد.
منبع:روزنامه همشهری