نشر توسط:admin Views 25 تاریخ : 3 ارديبهشت 1395 نظرات ()
باورهاي نادرست
با وجود اين كه در كشور ما اهداي خون به يك فرهنگ ملي بدل شده است و 100% خون مورد نياز بيماران كشور از طريق اهداي داوطلبانه و بدون چشمداشت تامين مي شود، اما بانوان در اين ميان سهم عمده اي بر عهده نگرفته اند. به نظر مي رسد نا آگاهي اين قشر از اين كه اهداي خون لطمه اي به سلامتي آنان نمي زند و آنان نيز مي توانند با داشتن شرايط عمومي اهدا به جمع اهداكنندگان خون بپيوندند، سبب شده است كه كمتر براي اهداي خون اقدام كنند. باور منفي مبنی بر این که «من ضعیف هستم و نمی‌توانم خون بدهم» در زنان ما وجود دارد که البته یک علت آن هم می‌تواند شیوع بالای کم‌خونی در میان آن ها باشد. بيشتر بانوان فكر مي كنند كم خون هستند يا با اهداي خون، كم خون مي شوند. شاید کمی قبل‌تر، کم‌خونی مانع اهدای خون می‌شد اما اکنون هموگلوبین مراجعه‌کننده چک می‌شود و اگر شرایط اهدا را داشت برای انجام اهداي خون به سمت واحدهای خونگیری هدایت می‌شود.
خانم هايي كه هنوز وارد دوره يائسگي نشده اند، نسبت به آقايان، سطح آهن خونشان پايين تر است و وقتي صحبت از اهداي خون است، سطح آهن خون، فاكتور مهمي مي باشد. مطابق با معيارهاي پذيرش اهدا كننده در سازمان انتقال خون، سطح هموگلوبين هر اهدا كننده بايستي حداقل 5/12 گرم در دسي ليتر باشد. بنابراين تعدادي از افرادي كه جهت اهداي خون مراجعه مي كنند و تقريبا بيشتر آن ها خانم ها هستند، به دليل كم خوني پذيرش نمي شوند و يا اينكه به طور موقت، اهداي خون آن ها به تعويق مي افتد. اين بانوان بايستي با استفاده از رژيم هاي غذايي و مكمل ها، تعداد گلبول هاي قرمز خون خود را افزايش دهند. بنابراين يك دوره مكمل آهن در خانه دريافت مي كنند و وقتي آخرين كپسول را تمام كردند مي توانند خون اهدا كنند.
يكي از نگرش هاي منفي زنان در مورد اهداي خون ترس از ضعيف شدن و لاغري است. مي دانيم كه اهداي خون اثري بر افزايش يا كاهش وزن ندارد. فقط به خاطر حجم خون از دست رفته، نيم كيلوگرم كاهش وزن خواهيم داشت كه در مدت چند ساعت جبران مي شود و نوشيدن مايعات آن را تسريع مي كند.
ترس از روند خونگيري مانند درد آور بودن سوزن خونگيري يا احتمال ابتلا به بيماري هاي عفوني توسط وسايل بكار رف
این باور در بین زنان وجود دارد که به دلیل شرایط فیزیولوژیک خاص و دوره عادت ماهانه، زنان امکان خون دهی ندارند. این باور صحيحي نيست و خانم ها هنگام مراجعه به مركز اهداي خون مشاوره مي شوند. خانم هايي كه شرايط اهداي خون داشته باشند، اغلب حتي در دوره عادت ماهانه نيز مي توانند خون اهدا كنند، مگر اين كه دوره اي دردناك را تجربه كنند. در اين صورت بهتر است صبر کرده و پس از سپري شدن دوره عادت ماهانه براي اهداي خون اقدام كنند. البته با شروع بارداري شخص آمادگي اهداي خون را از دست مي دهد و تا زماني كه شير مي دهد، بهتر است از اهداي خون خودداري كند اما پس از دوران شيردهي مي تواند اهداي خون را از سر بگيرد.
بانوان حداکثر سه بار در سال می توانند خون اهدا کنند. البته بعد از یائسگی خانم ها نیز مانند آقایان می توانند در سال چهار بار خون بدهند. اگر خانم ها رفتارهای پرخطر نداشته، مبتلا به بیماری زمینه ای مهمی هم نباشند و معاینات پزشکی آن ها طبیعی باشد، می توانند جزو اهدا کنندگان مستمر خون در آیند.
چند توصيه
پس از اهداي خون، رعايت توصيه هاي ارائه شده توسط كارشناسان سازمان انتقال خون لازم است. از آن جمله براي جبران خوني که اهدا کرده ايد، مقدار بيشتري آب و نوشيدني (طي 24 ساعت آينده و به ويژه 4 ساعت اول ) ميل كرده و غذاي کاملي بخوريد. ويتامين ث در جذب بيشتر آهن بسيار موثر است. برخي از ميوه ها مانند مركبات ( پرتقال و ليمو ترش )، كيوي و سبزيجات، گوجه فرنگي و فلفل سرشار از ويتامين ث هستند. گوشت قرمز، مرغ ، ماهی و جگر، لوبیا، غلات غنی‌شده با آهن، آجیل و برگه میوه ها مثل کشمش و آلو منابع غذايي آهن دار هستند. در مراكز اهداي خون برای جایگزینی سریع آهن و پیشگیری از ابتلا به کم خونی احتمالی، به همه بانوان بعد از هر بار اهدای خون به تعداد مورد نیاز قرص آهن ( سولفات فرو ) تجویز می گردد. بياد داشته باشيد برخي مواد غذايي، جذب آهن را كاهش مي دهند. چاي، قهوه و لبنيات، جزء اين مواد مي باشند.
نكته پاياني
خانم مريم كه در ابتداي مقاله در مورد او صحبت كرديم در حال حاضر به طور تمام وقت جهت گسترش فرهنگ اهداي خون فعاليت مي كند. او مي گويد: " من فهميدم كه مردم، خون خود را اهدا مي كنند تا به من زندگي ببخشند. بنابراين، حالا نوبت من است تا وقتم را صرف كنم تا در سطح كشور اهدا كنندگان بيشتري را جذب نموده و اين راهي براي كمك به نيازمندان به خون در آينده باشد" .
اهدای خون خالص ترين نمونه رفتار بشر دوستانه است و اهدا کنندگان خون در سرتاسر جهان قهرمانانی هستند که بدون اینکه توقع و چشم داشتی داشته باشند، ایثارگرانه قسمتی از وجود خود را در اختیار همنوعان خود، از هر قوم و نژادی قرار می دهند. بانوان اهدا كننده خون جزو قهرمانان كشورمان هستند و همگی ما به این قهرمانان افتخار مي كنيم. قهرمانانی که نجات یک بیمار را نجات تمام جهانیان می دانند.
علی اصغر صفری فرد، کارشناس ارشد خون شناسی و بانک خون
a.safarifard@ibto.ir