نشر توسط:admin Views 25 تاریخ : 3 ارديبهشت 1395 نظرات ()
افرادي كه خون (و همچنین بافت های خون ساز برای پیوند) خود را اهدا مي كنند، بايد اين مهم را به طور داوطلبانه و بدون چشم داشت مادي انجام دهند و نبايد هيچ گونه فشارى بر اهدا كننده وارد شود.اين امر با حق خود مختارى و حفظ حقوق شخصى هم خوانى دارد.
اهدا كننده بايد از خطرها و منافع مرتبط با اين موضوع مطلع گردد و سلامتى و ايمنى اهدا كننده بايد همواره مورد توجه باشد. حق پذیرش یا امتناع از عمل اهدا خون، از حقوق داوطلب اهدا خون است.
نفع مالى چه براى اهدا كننده و چه براى كسانى كه خون را جمع آورى مى كنند، هرگز نبايد به عنوان انگيزه اى جهت اهداى خون قرار گيرد. البته اين موضوع، نافي تشويق معنوي اهدا كنندگان نيست. سازمان جهانی صلیب سرخ و هلال احمر، سازمان جهانی سلامت (WHO) و بسیاری از سازمان‌های دیگر بر این عقیده هستند که خرید اعضای بدن و همچنین خون در هریک از بخش‌های خدمات بهداشتی غیر اخلاقی است. ناشناس بودن دهنده براى گيرنده و برعكس به جز درموارد خاص، بايد رعايت شود.
اهداى خون نبايد هيچ گونه تبعيض نژادى، مليتى يا دينى را در پى داشته باشد. تنها معاینه پزشکی و استانداردهای مرتبط، ملاک پذیرش یا رد داوطلب اهدا است.
داوطلب اهدا خون مى بايست به طور كامل از فرآيند اهدا خون آگاه گشته و رضایت مندی آگاهانه در مورد اهدا خون یا فرآورده های خونی و استفاده بعدی منطقی از خون را به وسیله سازمان انتقال خون ابراز دارد. لذا گرفتن رضايت نامه مجدد براي انجام هرگونه تحقيق روي خون هاي اهدايي، اخلاقي به نظر نمي رسد. مدرک رضایت نامه باید در سوابق نگهداری شود.
داوطلب اهدا خون باید در مورد خطرات اهدا خون آلوده و مسئولیت اخلاقی وی در برابر دريافت كننده خون مطلع گردد.
خون بايد تحت نظارت و مسئوليت يك پزشك جمع آورى شود و به اهدا كننده در مورد محرمانه ماندن اطلاعات و نتايج آزمايش او اطمينان داده شود. اين حق اهدا كننده است كه از نتايج آزمايش و مواردي كه از خونش استفاده مى شود، آگاه باشد.
تعداد دفعات اهدا خون، حجم خون گرفته شده در هر نوبت، با توجه به جنس و وزن فرد و محدوده ى بالا و پايين سنى براى اهدا خون از جمله مواردى هستند كه بايد مقررات و دستور العمل هاي خاصى در هر كشوربراى آنها وجود داشته باشد.
هرگونه تجویز ماده ای برای افزایش غلظت جزء خاصی از خون، به داوطلب اهدا، باید با استانداردهای پذیرفته شده بین المللی مطابقت داشته باشد. ايمن سازى آگاهانه اهدا كنندگان، توسط آنتى ژن هاى خارجى (نظير واكسن ضد هاري، ضد هپاتيت و ضد كزاز)، به منظور گرفتن فرآورده هايى با ويژگى درمانى يا تشخيصى خاص (نظير سرم های ضد هاري، ضد هپاتيت و ضد كزاز)، نيازمند تدوين مقررات ويژه است، تا بتوان اطلاعات لازمه را درباره ماده تزريق شده به اهدا كننده داد، و خطرات احتمالى آن را به وى گوشزد كرد.
تمام موارد مرتبط با اهدای خون کامل و همافرزیس باید با استانداردهای پذیرفته شده بین المللی و تائید شده مطابقت داشته باشند.
آزمايش هاى لازم براي تشخيص احتمالى هر گونه عوامل غيرطبيعي، كه مى توانند اهداء خون را براى اهدا كننده خطرساز كنند و يا به دريافت كننده آسيب برسانند، بايد براي اهدا كننده و خون جمع آورى شده، بدون اخذ وجه انجام شود. در صورتي كه اهدا کننده خون، در معرض خطراحتمالي باشد، بايستي به وي اطلاع داده شود.
اهدا كننده بايد در مقابل خطرات اهدا خون، پلاسما، سلول ها و نيز خطرات ايمن سازى، حسب مورد بيمه شود.
تضمين سلامت خون از اهداف اساسي سازمان هاي انتقال خون در دنيا است. با افزايش سريع شمار مبتلايان به عفونت هاي قابل سرايت از راه انتقال خون، به ويژه ويروس نقص ايمني انساني (HIV)، انتخاب اهدا كنندگاني كه از نظر مواجهه با اين عوامل، در معرض خطر كمتري هستند، بخش اصلي راهبردهاي جهاني را در زمينه اطمينان يافتن از تامين خون سالم تشكيل مي دهد.
مهم ترين مسئله در اهدا خون، شناسايي اهدا كنندگان نامناسب مي باشد. از آن جايي كه در مراحل اوليه به ابتلاء به عفونت هاي قابل سرايت از طريق انتقال خون، آزمايش ها ممكن است قادر به تشخيص بيماري نباشند (فاز پنجره)، با وجود اعلام عدم آلودگي خون توسط اين آزمايش ها، نبايد امكان آلودگي فرد را از نظر دور داشت.
عوارض جانبي اهدا خون كامل، درحدود يك سوم اهدا كنندگان در هنگام اهدا و يا پس از آن، روي مي دهد. پيشگيري از بروز عوارض و يا كاهش آنها، براي به حداقل رساندن آسيب اهدا كنندگان و حفظ سلامت آنها لازم است.
علی اصغر صفری فرد، کارشناس ارشد خون شناسی و بانک خون