نشر توسط:admin Views 25 تاریخ : 2 ارديبهشت 1395 نظرات ()
شناسایی:
ناتوانی دستگاه گردش خون در رساندن خون کافی به همه اندام‌های تن را شوک (تکانه) Shock می‌گویند. در این حالت چون خون کافی به اندام بدن نمی‌رسد، تن شروع به پیکار با وضع موجود (کاهش خون رسانی) می‌کند. دفاع بدن دراین حالت به صورتی است که باید بیشترین خون به اندام‌های حیاتی مانند مغز و قلب رسیده و در برابر به اندام‌های کم اهمیت‌تر مانند پوست، روده و ماهیچه‌ها خون کمتری برسد، زیرا که تندرستی قلب و مغز ضروری‌تر است. در حقیقت «شوک» دفاع بدن در برابر کاهش خون رسانی است.
شوک به سه دلیل می‌تواند آشکار شود و یا پیشرفت کند:
1) کاهش توانایی قلب 2)گشاد شدن رگ‌ها 3)کاهش حجم خون
انواع شوک:
انواع شوک را بر اساس علت آن تقسیم‌بندی می‌کنند که عبارتند از:
1- شوک قلبی مانند سکته قلبی
2- شوک ناشی از کاهش حجم خون مانند خونریزی شدید یا سوختگی شدید.
3- شوک عصبی مانند قطع نخاع
4- شوک روانی مانند شنیدن خبر بد
5- شوک حساسیتی مانند تزریق داروئی مثل پنی‌سیلین که فرد به آن حساسیت دارد.
5- شوک عفونی و غیره
نشانه‌ها:
شوک و علائم آن کم‌کم پیشرفت می‌کنند. نشانه‌های آن را به سه مرحله تقسیم می‌کنیم که عبارتند از:
مرحله نخست: افزایش تعداد ضربان قلب و تنفس؛ اضطراب و ترس
مرحله دوم: رنگ پریدگی، نبض تند و ضعیف، تنفس مشکل، ضعف، تشنگی و گاهی تهوع.
مرحله سوم: کاهش سطح هوشیاری، کاهش فشار خون و نبض، تنفس ضعیف.
بیشتر آسیبب دیدگان توانایی سرپا ایستادن را نداشته و روی زمین می‌افتند. مردمک‌هایشان گشاد شده و چشم‌ها حالت خماری دارد.
کمک‌های نخستین:
بهترین درمان شوک پیشگیری از آن است. بنابراین اگر برای کسی حادثه‌ای رخ افتاده (مثلاً تصادف کرده) که احتمال می‌دهید دچار شوک شود، ولی هنوز نشانه‌های شوک را نشان نمی‌دهد، با این حال اقدامات درمانی شوک را در باره وی بکار برید تا دچار شوک نشود.
درمان اولیه:
1- وارسی راه های هوایی مصدوم.
2- جلوگیری از آسپیره کردن مواد استفراغی (برگشت مواد به درون راه‌های هوایی).
3- دادن اکسیژن
4- کنترل خونریزی
5- آتل‌بندی جای شکستگی
6- آسیب دیده را به پشت دراز کرده و پاهایش را حدود 30-20 سانتی متر بلند کنید. هشدار: اگر با این کار تنفس مصدوم مشکل شد فوراً پاها را پائین بیاورید و یا اگر احتمال شکستگی پا یا ستون مهره‌ها می‌رود پاها را بلند نکنید.
7- جلوگیری از دفع دمای بدن بیمار بوسیله پیچیدن وی درون پتو یا لحاف یا هر چیز مانند آن، توجه داشته باشید که با گرمای بیرونی (بخاری) مصدوم را گرم نکنید.
8- درصورتی‌که آسیب دیده بیهوش نبوده یا استفراغ ندارد به او آشامیدنی بدهید.
9- بررسی علائم حیاتی (نشانه‌های زندگی: درجه هوشیاری، نبض، تنفس، ضربان قلب، دمای بدن، فشارخون، رنگ پوست، مردمک چشم) را هر 5 دقیقه یکبار بعمل آورید.
وضعیت بهبودی:
مصدومی که زخم‌های گسترده در پائین صورت یا آرواره (فک) دارد، یا آنها که بیهوش هستند، را به پهلو خوابانیده و سر وی را به پائین خم کنید تا مایعات استفراغ شده و یا خونی که از رگ‌هایش بیرون می‌آید باعث بستن راه‌های تنفس و خفگی نشوند. در این گونه مصدومین باید توجه بیشتری نسبت به راه های تنفس به عمل آورد. این وضعیت را وضعیت اغما (کما) نیز می‌گویند.