خبرگزاری آیصد (جدیدترین و جذاب ترین اخبار ایران و جهان)

نشر توسط:admin Views 23 تاریخ : 2 ارديبهشت 1395

نظرات ()

راهنمای بیماران

پس از جراحی بازسازی رباط صلیبی قدامی زانو

 

کلینیک فیزیوتراپی مدائن

اراک – خیابان شهید بهشتی – ابتدای کوچه شکرایی -  سمت چپ بن بست گاندی – جنب مرکز تصویر برداری پارس

تلفن : 2227577

 

مقدمه :

این کتابچه راهنمای برنامه توانبخشی بیماران بعد از جراحی رباط صلیبی قدامی طراحی است و شامل جزییات مراقبت ها و تمرینات ورزشی در فاز های مختلف توانبخشی می باشد. این کتابچه یک راهنمای کلی برای بیماران می باشد درحالیکه مراقبت های بعد از عمل و تمرینات ورزشی با توجه به شرایط فردی برای هر بیمار متفاوت می باشد و باید تحت کنترل پزشک و فیزیوتراپبیت  باشد. برنامه توانبخشی بعد از جراحی تکمیل کننده عملکرد جراح خواهد بود و باید تحت نظر متخصص انجام گیرد. بیمار برای رسیدن به بهترین نتیجه از جراحی لازم است تا برنامه توانبخشی پس از عمل را با پشتکار و جدیت  پیگیری نماید. برنامه توانبخشی موفق در طول زمان نتیجه بخش خواهد بود . بنابراین جراح و فیزیوتراپیست  و بیمار بصورت یک تیم درمانی برای دستیابی به اهداف واقع بینانه تلاش خواهند کرد.

توصیه های کلی :

·         دوره مراقبت بعد از عمل تا زمان بازگشت به فعالیت های عادی یا ورزش حداقل به 4 ماه زمان نیاز دارد

·         ناحیه جراحی شده در هفته 6-12 بعد از عمل در ضعیف ترین حالت قرار دارد بنابراین مراقبت های ویژه ای در این دوران باید انجام شود.

·         بیما باید از حرکات پیچشی زانو و زانو زدن تا 4-6 ماه پس از عمل اجتناب کند.

·         کمترین فشار به رباط صلیبی قدامی زانو در زاویه 30-60 درجه خم شدن می باشد بنابراین حرکات زانو در زاویای کمتر یا بیشتر از این باید با احتیاط انجام شود

·         توجه داشته باشید که در صورت اینکه علاوه بر جراحی رباط صلیبی قدامی ، دچار آسیب های دیگر به مفصل زانو شده اید برنامه توانبخشی شما می تواند متفاوت باشد.

آناتومی زانو:

مفصل زانو از ارتباط استخوان های ساق و ران و کشکک تشکیل می شودرباط های اطراف زانو به ثبات مفصل کمک می کند . این رباط ها شامل رباط های طرفی و رباط های متقاطع زانو می باشد. رباط متقاطع قدامی از انحراف استخوان تیبیا به سمت جلو جلوگیری می کند.

مهمترین عضلات حمایت کننده مفصل زانو شامل چهاسررانی در جلو و همسترینگ در عقب می باشد . همچنین عضلات اطراف ران و ساق حمایت مظاعفی از مفصل زانو ایجاد می کنند.

علت آسیب :

آسیب می تواند به علت برخورد فیزیکی یا بدون برخورد فیزیکی ایجاد شود. آسیب رباط صلیبی قدامی زمانی ایجاد می شود که مفصل زانو  بیش از دامنه حرکتی طبیعی خود حرکت کند و رباط دچار کشیدگی یا پارگی شود.

وضعیت بیمار قبل از عمل جراحی

تحقیق و تجربه نشان می دهد وضعیت زانوی بیمار قبل از عمل بر روند بهبودی بعد  از عمل اثر گذار خواهد بود بنابراین دستیابی به موارد زیر قبل از جراحی ضروری می باشد:

·         دامنه حرکتی بازشدن کامل زانو

·         کاهش تورم

·         تقویت چهار سر ران و عضلات همسترینگ (عضلات ران)

اصول کلی توانبخشی پس از عمل جراحی

·         اوایل بعد از عمل کاهش تورم، به دست آوردن دامنه حرکت بازشدن زانو، و به دست آوردن مجدد کنترل فعال مفصل زانو از اهداف کلیدی می باشد.

·         در مرحله بعد، مهم بهبود توانایی راه رفتن و افزایش قدرت و تعادل است.

·         در مراحل میانی تمرکز بر روی قدرت، استقامت و هماهنگی است.

·         در مرحله نهایی، تمرکز بر ورزش و فعالیت های خاص شغلی، بهبود توانایی برای انجام کارهای فیزیکی مورد نیاز بیمار است.

عواملی که از دستیابی به نتایج بهینه بهبودی جلوگیری می کنند عبارتند از:

·         فعالیت بیش از حد زمانی که درد و تورم وجود داشته باشد

·         نداشتن اهداف فوری و طولانی مدت تا زمان رسیدن به نتیجه

·         نداشتن یک برنامه توانبخشی مناسب

·         عدم توانایی برای به دست آوردن دامنه حرکتی مناسب، به خصوص در حرکت صاف شدن زانو

·         بطور کلی اعتماد به نفس ، پشتکار و پیگیری درمان کلید موفقیت است

کنترل تورم (PRICE)

P:  حمایت از زانو بوسیله زانو بند طبق تجویز پزشک یا فیزیوتراپیست

R:   زانو در وضعیت صاف در هنگام استراحت قرار گیرد. همچنین استراحت زانو بین فواصل تمرینات

I:   قرار دادن یخ اطراف زانو به مدت 15 تا 20 دقیقه چندین بار در رئز

C:  استفاده از باند کشی با فشار ملایم در اطراف زانو

E:  بالا قرار دادن زانو در حالیکه از حمایت کافی مفصل زانو اطمینان دارید

بریس :

استفاده از بریس برای 4 هفته توصیه میشود.

در هفته اول بریس در تمام ساعات شبانه روز در وضعیت کاملا صاف شده زانو قفل می شود و فقط هنگام انجام تمرینات باز می شود

در هفته دوم بریس بصورت شبانه استفاده می شود.

عصای زیر بغل:

استفاده از 2 عصای زیر بغل در هفته اول با تحمل نیمی از وزن توسط پاها

استفاده از 1 عصای زیر بغل در هفته دوم با تحمل 50 تا 75 درصد از وزن بدن بر روی پاها

در پایان هفته دوم می توان عصا را کنار گذاشت

نکته : نظر جراح درباره زمان استفاده از بریس یا عصا و زمان کنار گذاشتن آن از هر توصیه دیگری ارجح تر می باشد و بنا بر شرایط بیمار زمان آن می تواند متفاوت باشد بنابراین درباره آن با جراح و فیزیوتراپیست خود مشورت نمایید.

 

فاز اول ( هفته اول بعد از عمل)

·         صاف شدن کامل زانو

·         خم شدن زانو تا 90 درجه

·         کاهش تورم

قدرت   در وضعیت دراز کشیده ، انقباض عضلات چهار سر ران انجام شود و وضعیت انقباض را 10 شماره  نگه دارید سپس به مدت 5 ثانیه استراحت کنید و مجددا تکرار کنید. در حالت نشسته با زانوی خم، سعی کنید زانو خود را با انقباض عضلات چهار سر ران صاف کنید و در انتهای دامنه حرکتی با نیروی اضافی زانو را به مدت 10 ثانیه نگه دارید. در حالت خوابیده پا را با زانوی صاف بالا بیاورید و به مدت 10 ثانیه    ایستادن روی هر دو پا بلند کردن پاشنه از روی زمین در حالیکه بخشی از وزن توسط دستها تحمل می شود.  انتقال وزن از پای راست به پای چپ با سفت کردن عضلات ران

دامنه حرکت (هدف کسب 90 درجه خم شدن) صاف شدن زانو بیمار بر روی صندلی می نشیند ، یک چهارپایه زیر پاشنه قرار می دهد در این حالت نیروی جاذبه به صاف شدن زانو کمک می کند. خم شدن زانو بیمار بر روی یک صندلی می نشیند و با کمک پای دیگر خود به خم شدن زانو کمک می کند. بیمار در وضعیت دراز کشیده با کشیدن پاشنه بر روی زمین سعی می کند زانو را تا حد ممکن خم کند یا با کشیدن پا روی دیوار. کشکک زانو زانو را در وضعیت صاف قرار داده بطوریکه عضلات اطراف زانو کاملا ریلکس باشند، بیمارکشکک را به آرامی با دست های به طرفین حرکت می دهد.

 

فاز 2 (تا پایان هفته 2)

·         کاهش بیشتر تورم

·         کسب و حفظ دامنه کامل غیرفعال زانو

·         کسب110 درجه خم شدن زانو

·         راه رفتن نرمال و افزایش توانایی راه رفتن 2 مرحله 10 دقیقه ای در روز

·         افزایش تعادل در وضعیت ایستاده روی یک پا

 

فاز سه تا پایان هفته چهار (2-4 هفته)

·         برنامه اختصاصی تقویت عضلانی

·         همچنان افزایش دامنه حرکتی خم شدن تا  130 درجه یا بیشتر

·         افزایش زمان راه رفتن تا 30 دقیقه ، توانایی تغییر جهت در راه رفتن و راه رفتن به طرفین و عقب بدون مشکل

·         بهبود هماهنگی حرکات و آگاهی از مفصل زانو

·         افزایش استقامت

 

فاز چهارم تا پایان هفته دهم (4-10 هفته)

توجه: دراین دوره محل جراحی در ضعیف ترین حالت است و مراقبت مضاعفی از آن باید انجام شود. از شرایطی که در آن به طور غیر منتظره پیچ و تاب یا تغییر جهت زانو می شود اجتناب کنید.

·         افزایش قدرت ، استقامت و هماهنگی

·         راه رفتن تا 45 دقیقه و بالا و پایین رفتن از پله ها

·         افزایش قدرت عضله چهار سر تا حدود 70٪ پای دیگر

فاز پنجم تا پایان هفته شانزدهم (16-10 هفته)

·         چهارسرران باید 80-90٪ قدرت اندام مقابل

·         راه رفتن طبیعی

·         انجام فعالیت و ورزش اختصاصی

·         افزایش استقامت

·         بدون بریس

فاز شش تا پایان هفته 26

پیشرفت تمرین های قبلی با استفاده از وزنه های آزاد بیشتر و شروع تمرینات توانی. در پایان این مرحله شما باید آماده بازگشت به ورزش باشید.

·         چهارسرران باید 90 -100٪ قدرت اندام مخالف باشد

·         راه رفتن طبیعی بدون درد و لنگش تا 30 دقیقه

·         برنامه بازآموزی عصبی عضلانی