نشر توسط:admin Views 25 تاریخ : 1 ارديبهشت 1395 نظرات ()
در سال 1794 ميلادي يك دانشمند ايتاليايي پرواز خفاش‌ها را در شب و توانايي آنها را براي جلوگيري از برخود با موانع مورد دقت قرار داد و دريافت كه اين جانداران به جاي نور با صدا هدايت مي‌شوند، به عبارت ديگر اين موجودات با گوش خود مي‌بينند؛ اما صداهاييكه گوش انسان آنها را درك نمي‌كند. او آنها را اولتراسوند (فراصوت) ناميد.
اما در واقع مبداء تاريخي استفاده از سونوگرافي به سانحه كشتي تايتانيك در سال 1912 باز مي‌گردد. در آن زمان فرانسوي‌ها كه از امواج اولتراسوند براي يافتن زيردريايي‌هاي دشمن استفاده مي‌كردند، آن را براي يافتن لاشه كشتي غرق شده تايتانيك به كار گرفتند.
بعدها در مركز تحقيقات نيروي دريايي آمريكا با استفاده از سونوگرافي به تشخيص سنگ‌هاي كيسه صفرا پرداختند و به تدريج اين روش جايگاه خود را در بين روش‌هاي تشخيص پزشكي پيدا كرد، به طوري كه امروزه به صورت بسيار گسترده در بررسي انواع بيماري‌ها در بسياري از اعضاء داخلي بدن مورد استفاده قرار مي‌گيرد.
تا قبل از ابداع روش سونوگرافي، تصويربرداري عمدتاً با استفاده از روش‌هاي متداول راديولوژي و به كمك اشعه ايكس انجام مي‌پذيرفت. گرچه مقاديري از اشعه ايكس كه در تصويربرداري از بدن انسان مورد استفاده قرار مي‌گيرد در حدي نيست كه سبب بروز عارضه‌اي گردد اما استفاده از آن در مواردي همچون بررسي زنان باردار، بررسي وضعيت جنين در شكم ما در و بررسي‌هاي مكرر در برخي بيماري‌ها و ديگر موارد مي‌تواند عوارض جبران‌ناپذيري به جاي بگذارد كه از آن جمله مي‌توان به ناهنجاري‌هاي مادرزادي جنيني، افزايش ميزان سقط جنين در ماه‌هاي نخست بارداري، عقب‌ماندگي رشد، كوري جنين و انواع سرطان‌هاي خون در كودكان اشاره نمود.
همواره پزشك يا دندانپزشك معالج خود را در جريان حاملگي يا عقب افتادن عادل ماهيانه خود قرار دهيد.
با ابداع روش سونوگرافي و به كارگيري امواج صوتي به جاي اشعه ايكس مشكل تا حدود زيادي برطرف گرديد. به نحوي كه امروزه با استفاده از اين روش وضعيت و سلامتي جنين بارها در طي حاملگي مورد ارزيابي قرار مي‌گيرد، بدون آنكه خطري متوجه مادر يا جنين گردد. به علاوه با اين روش بسياري از محدوديت‌هاي راديولوژي با اشعه ايكس از جمله افتراق تومورهاي توپر از كيست‌ها (حفرات تو خالي يا انباشته از مايع)، شناسايي بسياري از ضايعات بافت‌هاي نرم مانند كبد، طحال و كليه از ميان برداشته شده است. معهذا عليرغم تمامي اين فوايد هنوز در بسياري از موارد انجام راديولوژي با اشعه ايكس بر سونوگرافي ارجح است. بديهي است پزشك شما با تكيه بر دانش پزشكي خود و بر پايه مطالب علمي روش تصويربرداري مناسبي را براي شما درخواست خواهد نمود. توجه به اين اصل مهم است كه روش‌هاي تصويربرداري مكمل يكديگرند. يقين بدانيد كه وي اين انتخاب را بر اساس سود حاصله در زمينه تشخيص دقيق و زودرس بسياري شد خواهد سنجيد.
هميشه گران‌تري روش تصويربرداري مناسب‌ترين و دقيق‌ترين روش تصويربرداري براي ارزيابي وتشخيص بيماري شما نيست، بلكه عوامل متعددي در انتخاب نوع تصويربرداري در مورد تشخيص بيماري شما مؤثرند لذا:
انتخاب روش مناسب تشخيصي را به پزشك خود بسپاريد و با آمادگي كامل و رعايت موارد مربوطه به انجام آن اقدام نمائيد.
سونوگرافي ابزاري ارزشمند در تصويربرداري از رحم، تخمدان‌ها و فضاي لگن زنانه به حساب مي‌آيد. لوله‌هاي رحمي كه وظيفه انتقال تخمك‌ها را از تخمدان‌ها به رحم بر عهده دارند به جهت آنكه بسيار باريك هستند، در حالت عادي و طبيعي در سونوگرافي ديده نمي‌شوند. از جمله بيماري‌هاي قابل بررسي توسط سونوگرافي مي‌توان به فيبروم و ساير توده‌هاي رحم، كيست‌هاي طبيعي و غيرطبيعي تخمداني كه نياز به پيگيري از طريق متخصص زنان و زايمان دارند، تومورهاي تخمدان، عفونت‌هاي لگن و بيماري‌هاي سيستم ادراري اشاره نمود. اكثراً در اين موارد سونوگرافي از روي شكم انجام مي‌شود ولي در برخي از موارد كه تشخيص آن بر عهده متخصصين زنان يا پزشك معالج شما مي‌باشد روش سونوگرافي داخل واژن مفيدتر و دقيق‌تر است.
اگرچه سونوگرافي ارزش زيادي در تشخيص انواع سرطان‌هاي رحم و تخمدان دارد اما تشخيص زودرس سرطان‌هاي دستگاه تناسلي زنان خصوصاً سرطان دهانه رحم تنها با معاينه باليني و انجام آزمايش سرطان دهانه رحم كه نام ديگر آن پاپ اسمير است امكان‌پذير مي‌باشد.
براي شناخت زودرس سرطان دهانه رحم كه ممكن است در هر خانمي اتفاق بيفتد به صورت مرتب جهت انجام پاپ اسمير به متخصصين زنان مراجعه نماييد.
كاربردهاي متعدد سونوگرافي در مامايي سبب تحول زيادي در مراقبت‌هاي بهداشتي از مادر و جنين نيز مراقبت‌هاي دوران بارداري شده است. در ذيل به چند نمونه مهم از اين موارد اشاره مي‌شود.
از جمله مهم‌ترين اين موارد مي‌توان به پيگيري محل IUD (ابزاري كه براي پيشگيري از حاملگي در رحم زنان سنين باروري قرار داده مي‌شود) اشاره نمود. فردي كه IUD براي وي گذاشته شده است، همواره بايد به 2 نكته توجه داشته باشد:
· IUD در اكثر افراد سبب افزايش خونريزي مخصوصا در زمان عادت ماهيانه شده و در نتيجه فرد را مستعد كم‌خوني از نوع فقر آهن مي‌نمايد. لذا افرادي كه از IUD استفاده مي‌كنند بايد به صورت دوره‌اي توسط كارشناسان مامايي يا متخصصين زنان مورد بررسي قرار گرفته و در صورت لزوم از تركيبات جبران كنند كم‌خوني استفاده نمايند.
· IUD گاهي به جهت حركات و انقباضات رحم از جاي اصلي خود خارج شده و حتي گاهي اوقات از رحم بيرون رفته و وارد حفره شكم مي‌شود. بنابراين فردي كه از IUD استفاده مي‌كند بايد همواره با بررسي نخ IUD و مشاوره منظم و مرتب كارشناس مامايي از وضعيت IUD خود مطلق شود. در مورادي كه IUD جابجا شده و محل دقيق آن مشخص نيست (IUD گم شده!) سونوگرافي اولين قدم در شناسايي محل IUD به حساب مي‌آيد.
سونوگرافي درماه‌هاي مختلف حاملگي قابل انجام است، اما طبق مطالعات انجام شده بهترين زمان تعيين سن حاملگي و ميزان تكامل جنين هفته‌هاي 20- 18 بارداري است، اما براي تشخيص برخي از اختلالات مانند عدم شكل‌گيري مغز جنين، تشخيص دو قلويي يا چند قلويي، وجود يا عدم وجود جنين (كيسه فاقد جنين) انجام سونوگرافي در زير 12 هفتگي حاملگي نيز توصيه مي‌شود.
توجه: منظور از زمان فوق، هفته‌هاي 20- 18 پس از آخرين قاعدگي فرد است.
به خاطر به حداقل رسيدن خطا سعي كنيد هميشه زمان شروع آخرين قاعدگي خود را در تقويم يادداشت نماييد. چون كارشناسان مامايي و متخصصين زنان و همچنين متخصصين راديولوژي براي تفسير بسياري از يافته‌هاي باليني و تنظيم برنامه تشخيصي و درماني شما به اين زمان نياز دارند. تنظيم بزرگ‌تر و يا كوچكتر از حد انتظار بودن رحم تغيير وضعيت جفت و جنين و غيره نياز به بررسي‌هاي بيشتري دارند.
سونوگرافي همچنين در بررسي سقط جنين و تعيين بيماراني كه در خطر سقط قرار دارند و نيز حاملگي‌هاي خارج رحم و مرگ جنين در داخ رحم به كار مي‌رود. خانم‌هاي باردار، خصوصا خانم‌هايي كه سابقه سقط جنين داشته‌اند بايد در صورت خونريزي از دستگاه تناسلي زنانه در هر زمان از حاملگي، كاهش حركات جنين و يا از بين رفتن حركات جنين بلافاصله و به صورت اورژانسي به يك مركز تخصصي زنان و زايمان مراجعه نمايند.
بسياري از ناهنجاري‌هايي كه منجر به اختلال شكم بدن جنين مي‌شوند را مي‌توان در جنيني كه در رحم به سر مي‌برد از طريق سونوگرافي تشخيص داد. ازجمله اين نقائص مي‌توان به بزرگي سر جنين، عدم تشكيل مغز در جنين، شكاف‌هاي ستون فقرات و بيرون زدي نخاع، ناهنجاري‌هاي گوارشي و اختلات كليو در جنين اشاره نمود.
· مثانه بايد پر از ادرار باشد زيرا مثانه پر همانند يك ذره‌بين براي بررسي رحم و تخمدان‌ها در سونوگرافي عمل نموده و موجب شفافيت تصوير مي‌شود. به علاوه مثانه پر، گازهاي روده را كه مزاحم سونوگرافي هستند به بالا رانده و آنها را از صحنه تصويربرداري دور مي‌سازد.
توجه 1: نوشيدن آب، چاي، آب‌ميوه و ديگر مايعات براي پر شدن مثانه كافي است، لذا هيچگاه از داروهاي مدر (ادرار آور) خصوصاً بدون توصيه پزشك استفاده نكنيد.
توجه 2: در سونوگرافي از زنان باردار تا هفته 12 حاملگي، مثانه، بايد كاملاً پر باشد ولي براي ماه‌هاي بالاتر نيازي به پر بودن مثانه نيست.
توجه 3: براي انجام سونوگرافي از داخل واژن، مثانه نيمه پر كافي است. در اين حالت مثانه خيلي پر ايجاد مزاحمت مي‌كند. بنابراين اگر در مواردي قرار باشد سونوگرافي از روي شكم انجام گيرد ابتدا با مثانه پر مراجعه نماييد. سپس كمي از ادرار داخل مثانه در صورت لزوم تخليه شده و سونوگرافي داخل واژينال انجام مي‌شود.
· سونوگرافي بايد از روي پوس كاملاً لخت و برهنه و تماس با ژل مناسب و پاكيزه انجام شود.
· وجود موي اندك در ناحيه سونوگرافي مزاحمتي ايجاد نمي‌كند ولي در مواردي كه موي بيش از حد در محل وجود دارد بايد قبل از انجام سونوگرافي نسبت به تراشيدن آن اقدام نمود.
· زخم‌هاي باز با انجام سونوگرافي مغايرت دارندف زيرا ژل سونوگرافي موجب تحريك زخم يا آلودگي بيشتر آن مي‌شود.
· هميشه قبل از انجام سونوگرافي، پزشك خود را از سابقه اعمال جراحي قبلي خود مطلع نمائيد.
· انجام سونوگرافي داخل واژن در ماه‌هاي پايين حاملگي اشكالي نداشته و در ماه‌هاي بالاتر نيازي به انجام اين روش نيست.
دستگاه ادراري در هر دو جنس از دو كليه، دو ميزناي (حالب)، مثانه و پيشابراه تشكيل شده است. اصولاً تمامي بخش‌هاي دستگاه ادراري با سونوگرافي قابل بررسي است، اما حالب‌هاي طبيعي معمولاً به جهت آنكه قطر بسيار كمي داشته و دو جدار آن به صورت مجازي روي هم خوابيده‌اند، در سونوگرافي ديده نمي‌شوند. سونوگرافي كاربردهاي متعددي در بررسي دستگاه ادراري دارد كه از آن جمله مي‌توان به بزرگ شدن كليه‌ها به علت پس زدن ادرار ناشي از انسداد با سنگ يا ديگر توده‌ها، بررسي تومورها، كيست‌ها و آبسه‌هاي كليه، بررسي اندازه كليه در بيماراني كه پيوند كليه شده‌اند، ارزيابي پروستات و مثانه و ... اشاره نمود.
· براي بررسي مثانه و مجاورات آن بايد مثانه پر باشد. اما مثانه لبريز از ادرار (به شدت پر) به علت پس زدن ادرار به حالب‌ها و سيستم جمع كننده ادرار و لگنچه‌هاي كليه ممكن است منجر به تشخيص اشتباه شود.
توجه: گاهي لازم است كه مثانه در دو حالت پر و پس از تخليه (مثلاً براي بررسي بزرگي پروستات) مورد سونوگرافي قرار گيرد.
· وجود پانسمان و زخم پوستي در محل كليه‌ها از دقت سونوگرافي مي‌كاهد. مثلاً در سوختگي‌هاي شديد انجام سونوگرافي غيرممكن است.
حفره شكم جداي از دستگاه ادراري و توليد مثل در برگيرنده دستگاه‌هاي متعددي از جمله دستگاه گوراش، كبد، كيسه صفرا، طحال و لوزالعمده (پانكراس) است. اين اعضاء به سه گروه تو خالي حاوي هوا و گاز (معده، روده باريك، روده بزرگ)، اعضاء توپر (مانند كبد، طحال و ...) و اعضاء تو خالي حاوي مايعات (مانند مثانه و كيسه صفرا) تقسيم مي‌شوند. سونوگرافي بيشتر براي بررسي اعضاء توپر و توخالي حاوي مايع به كار مي‌رود و در اين بين مهم‌ترين كاربرد آن در تشخيص بيماري‌هاي كيسه صفرا است. هوا يا گاز درون اعضاء توخالي مانند معده با انعكاس امواج صوتي مزاحم، مانع از انجام سونوگرافي مي‌شوند. لذا داخل معدهو روده را نمي‌توان در شرايط عادي ديد ولي در برخي بيماري‌ها متخصص سونوگرافي با انجام مانورهاي خاص قادر است تا جدار معده و روده‌ها و ضخامت آنها را مورد بررسي قرار دهد.
با سونوگرافي مي‌توان تورم كيسه صفرا را در اثر تجمع و غليظ شدن صفرا به علت سنگ‌ها و تومورها تشخيص داد. همچنين از اين روش براي بررسي كيست‌هاي عفوني مانند كيست هيداتيك (انگلي كه از طريق خوردن مواد غذايي خصوصا سبزيجات آلوده به مدفوع سگ مبتلا منتقل مي‌شود)، كيست‌هاي مادرزادي، آبسه‌هاي عفوني و ميكروبي كبد، تومورهاي كبد و طحال نيز استفاده مي‌شود.
از سونوگرافي همچنين مي‌توان براي تشخيص مواردي مانند آپانديسيت (التهاب آپانديس) نيز بهره جست. گاهي دقت سونوگرافي براي بررسي توده‌ها و متاستازهاي كبد (تومورهايي كه از ديگر نقاط بدن منشاء گرفته و به كبد رسيده‌اند) حتي از سي‌تي‌اسكن بيشتر است.
· بهتر است بيماري كه قرار است تحت سونوگرافي كبد، كيسه صفرا و مجاري صفراوي قرار گيرد ناشتا باشد.
توجه: مصرف غذاهاي چرب مانند كره، تخم‌مرغ و ... اكيداً ممنون است.
زيرا مصرف غذاهاي چرب موجب انقباض كيسه صفرا و تخليه صفرا به روده شده و اين موضوع سبب مي‌شود تا كيسه صفرا در سونوگرافي ديده نشده يا قابل بررسي نباشد.
توجه 2: مصرف مايعات ساده مثل آب و چاي بلامانع است.
· برخي از متخصصين پس از انجام سونوگرافي در مرحله ناشتايي، زرده تخم‌مرغ به بيمار داده و يكساعت پس از خوردن زرده تخم‌مرغ مجدداً بيمار را سونوگرافي مي‌كنند.
· در بيشتر موارد متخصص سونوگرافي شما را در دو حالت خوابيده و نشسته تحت سونوگرافي قرار مي‌دهد زيرا سونوگرافي كيسه صفرا بايد در اين دو وضعيت انجام شود تا سنگ‌هاي پنهان شده در كيسه صفرا به حركت در آمده و قابل مشاهده گردند. اين موضوع خصوصاً زماني انجام مي‌شود كه نتيجه سونوگرافي كيسه صفرا در وضعيت خوابيده طبيعي است.
عناصر سطحي شامل اعضايي مانند پوست، غده تيروئيد در گردن، غدد بزاقي و پستان‌ها است. ابداع دستگاه‌هاي بسيار جديد سونوگرافي كه با فركانس‌هاي فوق‌العاده بالاي صوت كار مي‌كنند امكان بررسي عناصر سطحي را فراهم آورده است. به جهت اهميت بالاي پستان‌ها و غده تيروئيد به اين دو مورد اشاره مي‌نماييم:
پستان كه در اصطلاح غلط سينه ناميده مي‌شود (سينه يا قفسه سينه محفظه استخواني حاول قلب و ريه‌هاست) از بافت نرمي كه حاوي چربي، غدد و مجاري شيري است تشكيل شده است.
سونوگرافي در كنار روش‌هاي ديگري چون معاينه باليني و ماموگرافي براي بررسي، تشخيص و درمان برخي از تومورها و بيماري‌هاي پستان مورد استفاده قرار مي‌گيرد. سونوگرافي از پستان‌ها گاهي در مردان نيز ضرورت مي‌يابد.
زناني كه هرماه پس از پايان دوره قاعدگي به معاينه پستان‌هاي خود مي‌پردازند بسيار زودتر متوجه تشكيل توده در پستان‌هاي خود شده و در آينده در معرض خطرات كمتري قرار مي‌گيرند. لذا حتماً
1. از سن 20 سالگي به معاينه مرتب و صحيح پستان‌هاي خود كه توسط پزشك يا كارشناسان مامايي به شما آموزش داده مي‌شود بپردازيد.
2. در حوالي سن 35 سالگي طبق نظر پزشك معالج خود يك عكس ماموگرافي از پستان‌هايتان تهيه نمود و آن را به عنوان سابقه نگاه داريد.
3. معمولاً انجام ماموگرافي ساليانه پس از سال 50 سالگي در خانم‌ها توصيه مي‌شود. در زير اين سن معمولاً بايد هر دو سال يك ماموگرافي تهيه شود.
سونوگرافي پستان در هر سني قابل انجام است. سونوگرافي به خصوص در سنين زير 30 سالگي كه ماموگرافي انجام نمي‌شود، كاربرد دارد.
كاربرد اصلي سونوگرافي پستان در تشخيص كيست‌ها يا حفرات توخالي آن است. از اين روش همچنين مي‌توان براي مقاصد درماني مانند تخليه كيست‌ها يا نمونه‌برداري از تومورهاي توپر استفاده نمود. پستان‌هايي كه در حالت خوابيده كم ضخامت به نظر مي‌رسند. را مي‌توان در وضعيت نشسته مورد امتحان سونوگرافي قرار داد.
· در سونوگرافي پستان بايد هميشه زير بغل‌ها را هم‌بررسي نمود، لذا هميشه قبل از مراجعه سعي كنيد تا دوش بگيري و مراقب بهداشت، تعريق و بوي بد زيربغل و ضايعات قارچي اين ناحيه باشيد.
· آگاهي داشته باشيد كه براي انجام سونوگرافي دقيق، پستان‌هاي بيمار بايد برهنه و فاقد پوشش باشند. لذا سعي كنيد تا خجالت نكشيده و خونسردي خود را حفظ كنيد زيرا اضطراب شما به پزشك‌تان نيز منتقل شده و نتايج سونوگرافي را دستخوش تغيير قرار مي‌دهد.
· هميشه نتايج سونوگرافي‌ها و ماموگرافي‌هاي قبلي را همراه داشته باشيد.
غده تيروئيد نيز مانند ساير غدد بدن مي‌توان دچار تومورهاي توپر يا حفرات توخالي (كيست) شود. معمولاً متخصص غدد مترشحه داخلي پس از معاينات اوليه و احياناً انجام اسكن راديو ايزوتوپ، سونوگرافي غده تيروئيد را به دو منظور درخواست مي‌كند:
1. تشخيص تومورهاي توپر از كيست‌ها
2. تشخيص اين مسئله كه غده تيروئيد فقط در گردن قرار دارد يا اينكه به داخل سينه و پشت جناغ كشيده شده است.
· نياز به آمادگي خاصي نيست.
· در حين سونوگرافي حرف نزنيد و غير از مواقعي كه پزشك سونوگرافيست اجازه مي‌دهد آب دهانتان را قورت ندهيد.
· نتايج آزمايشات و اسكن راديوايزوتوپ قبلي را همراه داشته باشيد.
بيضه‌ها كه اعضاء اصلي توليد مثل در مردان به حساب مي‌آيند نيز ممكن است بنا به دلايلي متعددي تحت سونوگرافي قرار گيرند. از جمله اين موارد مي‌توان به واريكوسل (گشادي و اتساع سياهرگ‌هاي بيضه)، هيدروسل (آب آوردن كيسه بيضه) و بيضه‌هاي پايين نيامده (بيضه‌هايي كه پايين نيامده يا به داخل كانال كشاله ران و شكم كشيده شده‌اند)، ضربه‌هاي وارده به بيضه و پيچش بيضه‌ها و ... اشاره نمود. معمولاً در حين بررسي سونوگرافي واريكوسل از بيمارخواسته مي‌شود تا نفس عميق كشيده و آن را در سينه حبس كند تا وريدهاي بيضه برجسته‌تر شده و راحت‌تر تحت بررسي قرار گيرند. به علاوه بيضه‌ها و كيسه بيضه در حالت ايستاده نيز تحت بررسي قرار مي‌گيرند.
حتماً نوزاد پسرتان را در ماه اول پس از تولد جهت معاينه بيضه‌ها به نزد متخصصين اطفال ببريد. توجه داشته باشيد كه پايين نيامدن بيضه‌ها و باقيماندن آنها در داخل شكم و كانال اينگوينال (كشاله ران) احتمال نازايي و بروز سرطان در بيضه‌ها را افزايش مي‌دهد، لذا بايد سريعاً تحت درمان و در صورت نياز ديگر اقدامات لازم و جراحي قرار گيرند.
· سونوگرافي بيضه‌ها نياز به آمادگي خاصي ندارد.
· رعايت بهداشت محدوده دستگاه تناسلي خارجي لازم است.
· هرچند اجباري در حذف موهاي ناحيه زهار وجود ندارد و رعايت بهداشت منطقه كافي است ولي بهتر است كه روز قبل از مراجعه اقدام به نظافت موهاي اين ناحيه بنماييد.
با استفاده از سونوگرافي مي‌توان اطلاعات با ارزشي از كره چشم و فضاي پشت چشم و محتويات آن به دست آورد.
1. سونوگرافي از روي پلك
2. سونوگرافي مستقيم از روي سطح قرنيه استفاده مي‌شود. با سونوگرافي چشم مي‌توان به بررسي قطر چشم، وجود تومورهاي داخل چشمي و پشت كره چشم، وضعيت عروقي چشم و ... دست يافت.
· خانم‌ها بايد قبل از انجام اين سونوگرافي از استفاده از هرگونه مواد آرايشي صورت و خصوصاً پلك‌ها بپرهيزند.
· قبل از انجام آزمون، لنزهاي تماسي را از چشم خود خارج نمائيد.
· در حين آزمايش حتي‌المقدور از پلك زدن بپرهيزيد.
سونوگرافي در بررسي بافت‌هاي نرم‌اندام‌ها و بخش‌هاي غضروفي نيز كاربرد دارد. از جمله اين بافت‌هاي نرم مي‌توان به وترها و رابط‌ها، مفاصل و عضلات اشاره نمود.
· دررفتگي مادرزادي مفصل ران
· پارگي تاندون پشت پا (تاندون آشيل)
· پارگي عضلات چرخاننده شانه
· خونريزي داخلي عضلات
· تومورها و كيست‌هاي بافت‌هاي نرم
· منيسك‌هاي زانو
اشاره نمود.
نياز به آمادگي خاصي وجود ندارد. بهتر است ناحيه مورد بررسي زخم باز نداشته باشد، به علاوه اندام مورد نظر نبايد در داخل گچ باشد.
از سونوگرافي داپلر جهت بررسي جريان خون در داخل رگ‌ها استفاده مي‌شود. خوني كه به دستگاه نزديك مي‌شود و خوني كه از آن دور مي‌شود به ترتيب با رنگ‌هاي قرمز و آبي در صفحه نمايشگر قابل ديدن است. از اين روش براي بررسي و تشخيص و تنگي‌هاي عروقي، جداسازي تومورهاي بدخيم از خوش‌خيمف توده‌هاي كم‌خون از پرخون، انسداد گرفتگي عروقي اندام در افراد سيگاري و ... استفاده مي‌شود.
مشابه آمادگي سونوگرافي‌هاي ارتوپدي است. به علاوه ترس و اضطراب بيمورد بيمار ممكن است اختلال مختصري در نتايج سونوگرافي داپلر ايجاد نمايد.
· انجام سونوگرافي داپلر با صداي حركت خون سرخرگي و سياهرگي كه گاهي شبيه صداي جيغ گربه است همراه مي‌باشد. از اين صداها هراس پيدا نكنيد.
از ديگر كاربردهاي سونوگرافي مي‌توان به سونوگرافي قلب (اكوكارديوگرافي)، اندوسونوگرافي (سونوگرافي از داخل حفرات بدن) كه در بررسي مري، معده، پروستات، بيماري‌هاي زنان و ... به كار مي‌رود، سونوگرافي اينتر اوپراتيو (سونوگرافي‌هاي حين جراحي) كه در طي آن، در اتاق عمل هنگامي كه شكم بيمار در حين جراحي باز شده است مستقيماً پروب سونوگرافي روي كبد يا ساير اعضاء قرار داده شده و ضايعات به صورت دقيق‌تر بررسي مي‌شوند، روش‌هاي مداخله‌اي ودرماني سونوگرافي (اينترونشنال) كه براي انجام بيوپستي، تخليه كيست‌ها، سوزاندن تومورها، ليزردرماني و ... مورد استفاده قرار مي‌گيرد اشاره نمود.
اگر سونوگرافي به دست پزشكان توانمند و با سواد و با تكنيك‌هاي معقول و دفعات مناسب انجام گيرد فاقد هرگونه ضرري خواهد بود. انجام سونوگرافي براي زمان‌هاي طولاني، مقاصد غيرعلمي و خصوصاً توسط افراد غيرپزشك و ناوارد پسنديده نيست.
خانم‌هاي باردار بايد به اين موضوع توجه نمايند كه جنسيت جنين و تصوير سه بعدي جنين كه در شكمشان وجود دارد گرچه زيبا به نظر مي‌رسد، ليكن نبايد بيش از حد نظرشان را به اين مسئله معطوف نموده و از پزشك‌شان بخواهند كه فراتر از حد متعارف به انجام سونوگرافي بر روي آنان اقدام نمايد. به نظر مي‌رسد كه انجام سه نوبت سونوگرافي در هفته‌هاي 12 و 26 و 36 حاملگي لازم و كافي باشد.
سونوگرافي در هفته 12 براي اين انجام مي‌شود كه بدانيم كه آيا اصلاً جنيني وجود دارد يا نه؟ آيا مغز جنين تشكيل شده است و آيا دوقلويي‌ها چند قلويي وجود دارد يا خير. سونوگرافي در هفته 26 براي تعيين دقيق سن و مطالعه بدن و حركات جنين و سونوگرافي هفته 36 براي تعيين وضعيت قرارگيري جنين (آيا عرضي قرار گرفته است، سر جنين رو به پايين است، پاي جنين رو به پايين است و ...)، وضعيت جفت، بندناف و مايع داخل كيسه آب و ... انجام مي‌شود. در مواردي كه وضعيت خاصي براي مادر يا جنين وجود داشته يا پزشك معالج تشخيص دهد مي‌توان دفعات انجام سونوگرافي در طي بارداري را افزايش داد.
انجام سونوگرافي‌هاي مكرر و طولاني بنا به علل غيرعلمي از قبيل تعيين جنسيت جنين آن هم توسط افراد غيرپزشك و غيرمتخصص در زمان بارداري توصيه نمي‌شود.
معهذا هيچگونه گزارشي دالّ بر عوارض باليني سونوگرافي گزارش نشده و استفاده از سونوگرافي طبق نظر پزشك معالج با رعايت حدّ اعتدال كاملاً بي‌ضرر است.