نشر توسط:admin Views 24 تاریخ : 1 ارديبهشت 1395 نظرات ()
مقدمه:
پايه و اساس معالجه ديابت مبتني بر كنترل قند روزانه و رعايت اصول يك تغذيه سالم است. بدون توجه به يك تغذيه متعادل ،مصرف انسولين يا داروهاي ضد ديابت نتيجه مؤثر و مفيدي نخواهند داشت.
يك فرد ديابتي اگر بدرستي تحت كنترل قرار گيرد و رژيم غذايي اش را رعايت كند، بطوريكه بتواند قند خون را هميشه در حد متعادلي نگه دارد ، براي مدتهاي طولاني يا براي هميشه از عوارض خطرناك اين بيماري در امان خواهد بود.
تنها خصوصيتي كه در رژيم افراد ديابتي وجود دارد به انتخاب نوع و مقدار مواد غذايي مربوط مي شود. يك رژيم غذايي بدون مصرف مواد گلوسيدي نيز وجود ندارد، زيرا كاهش دادن مقدار گلوسيدها در تغذيه روزانه به زياد شدن مصرف چربي ها كه براي قلب و عروق مضرند منتهي ميگردد.
مجموع كالري دريافتي در سه وعده اصلي صبحانه، ناهار و شام بايد 65% و در ميان وعده ها 35% انرژي را شامل شود. صبحانه 30-20% ، ناهار 35-20% ، شام 40-20% انرژي دريافتي را در بر گيرد.
ميان وعده ها: 15-0% انرژي در هنگام صبح(بين وعده هاي صبحانه و ناهار)،15-0% بعد از ظهر (بين وعده هاي ناهار و شام) و15-0% ميان وعده بعد از شام (قبل از خواب).
هرم غذايي:
هرم راهنماي غذايي طرحي نو و كاربردي از راهنماي غذايي روزانه است . اندازه هر قسمت از هرم، انعكاسي از تعداد واحدهاي توصيه شده روزانه است كه به ما در طراحي روزانه كمك مي كند. هرم راهنماي غذايي تلفيقي از راهنماهاي رژيمي وDRIs/RDAs است كه مبناي علمي دارد.و قابل استفاده براي عموم مردم مي باشد. هرم راهنماي غذايي فرد مبتلاء به ديابت نيز مشابه افراد سالم جامعه است.
گروههاي غذايي هرم عبارتند از:
1- گروه نان و غلات: شامل انواع نان،ماكاروني،گندم،جو،برنج و ذرت است اين گروه كربوهيدرات پيچيده و فيبر به علاوه ريبوفلاوين ،تيامين، نياسين و آهن،پروتئين ومنيزيم را تامين مي كند.
هر واحد از مواد غذايي اين گروه برابر است با 1 كف دست نان سنگك يا بربري و يا تافتون و يا 4 كف دست نان لواش و يا يك كفگير ماكـاروني يا پلو يا باندازه يك بيسكوييت ساده.
توصيه مي شود روزانه 11-6 واحد از اين گروه مصرف شود.
2- گروه گوشت،تخم مرغ ،حبوبات و مغزها:شامل انواع گوشتهاي قرمز و سفيد ،امعاء و احشاء،تخم مرغ و حبوبات و مغزها اين گروه در تامين پروتئين، فسفر، ويتامينهايB6 و B12،روي ،منيزيم، آهن،نياسين و تيامين نقش دارند و براي رشد و خونسازي لازم است.
هر واحد از اين گروه معادل 90-60 گرم گوشت پخته (2 تكه متوسط خورشتي) يا يك ران مرغ يا 60 گرم ماهي يا دو عدد تخم مرغ و يا يك ليوان حبوبات پخته مي باشد.
روزانه 3-2 واحد از گروه گوشت ،حبوبات و تخم مرغ توصيه مي شود.
3- گروه شير و لبنيات:شامل شير و فراورده هاي آن مثل ماست، پنير،كشك ،بستني ميباشد.اين گروه مهمترين منبع كلسيم است همچنين تامين كننده ريبوفلاوين پروتئين و ويتامين B12 ميباشد
يك واحد از اين گروه شامل يك ليوان شير، يا يك ليوان ماست يا 60 گرم پنير (معادل 2 قوطي كبريت) يا يك ليوان كشك مايع يا يك و نيم ليوان بستني ميباشد.
مصرف روزلنه 3-2 واحد از اين گروه توصيه مي شود.
اين گروه تامين كننده فيبر ،ويتامينهاي A ، C و پتاسيم ميباشد. فاقد سديم،چربي و كلسترول است ميزان توصيه شده اين گروه 4-2 واحد در روز مي باشد.
هر واحد به اندازه يك عدد ميوه متوسط(سيب، گلابي، پرتغال، هلو ، ليموشيرين و موز)، يك برش هندوانه، يك چهارم طالبي، نصف گريپ فروت، نصف ليوان ميوه هاي ريز( توت، انگور ،انار) سه چهارم ليوان آب ميوه، يك چهارم ليوان خشكبار(انواع برگه، كشمش،...)
5- سبزيها:شامل انواع سبزي ميباشد و براي مقاومت بدن در مقابل بيماريها،ترميم يا بهبود زخم ها و سلامت پوست بدن ضروري اند.تامين كننده فيبر ،ويتامينهاي A، C و پتاسيم، فولات و منيزيم ميباشند.
هر واحد شامل يك ليوان سبزيهاي خام برگدار نصف ليوان سبزيهاي پخته، نصف ليوان نخود سبز و ذرت نشاسته اي ، يك عدد متوسط مثل هويج ،فلفل دلمه اي، گوجه فرنگي،...
5-3 واحد از اين گروه روزانه توصيه مي شود.
6- گروه متفرقه:شامل چربي ها(انواع روغن هاي جامد و مايع،كره،خامه،سرشير،سسهاي چرب)شيرينيها و مواد قندي(انواع مربا ،شربت،قند و شكر،انواع شيريني،انواع پيراشكي،آبنبات،شكلات) انواع ترشي ها و شور ها و چاشني ها و نوشيدني ها
كربوهيدراتها: كربوهيدرات شامل ، قندهاي ساده ، نشاسته و فيبراست. درصد كالري متنوع و مطابق با عادت هاي غذايي افراد و هدفهاي تغذيه اي است.
كربـوهيدرات هـا و اسيدهـاي چرب مونو ( موجود در روغن زيتون، كانـولا، چربي كره و چربي برخي از مـاهي ها) بايد حدود 70 – 60 درصد كل كالري دريافتي را تامين كنند.
فيبر:مصرف فيبر غذايي براي افراد مبتلا به ديابت توصيه مي شود. توصيه براي مصرف فيبرها مشابه افراد سالم وحدود 35-20 گرم در روز است. اثرات مفيد فيبر بر ليپيدهاي سرم و پيشگيري از يبوست و برخي اختلال هاي گوارشي و در پيشگيري از سرطان هاي دستگاه گوارش مشخص شده است واثر فيبرهاي معمولي غذا بر كاهش قند خون قابل ملاحظه نيست.
پروتئين: با توجه به اينكه در افراد مبتلا به ديابت كمبود انسولين در مقايسه با پروتئين بيشتر روي متابوليسم گلوكز تاثير مي گذارد ، بنابراين توصيه ميشود 20-15 درصد (g/kg/day 8/0)از كل كالري روزانه را پروتئين تشكيل دهد (در صورتيكه اختلال كليه وجود نداشته باشد)
چربي:
كمتر از 10 درصد از كل كالري دريافتي از چربي هاي اشباع ( SFA) باشد
تقريبا 10 درصد از كل كالري دريافتي از چربي هاي غير اشباع با چند باند دوگانه ( PUFA) باشد
كل كلسترول دريافتي كمتر از mg/day 300 باشد.
اسيدهاي چرب غير اشباع ترانس محدود شوند
سديم:توصيه هاي دريافت سديم افراد مبتلا به ديابت مشابه افراد طبيعي است( mg/dl3000-2400 ). در افراد با فشار خون خفيف تا متوسط كمتر از 2400 ميلي گرم يا كمتر سديم مصرف شود. جهت افراد با سابقه فشار خون و نفروپاتي دريافت سديم كمتر از mg/day2000 توصيه مي شود.
ويتامين ها و مواد معدني: دريافت مكملهاي مواد معدني و ويتامين ها در ديابت توصيه نمي شود. مگر در موارديكه كمبود وجود داشته باشد
منابع: