نشر توسط:admin Views 34 تاریخ : 3 اسفند 1394 نظرات ()
«بداء» یکی از مسائل اعتقادی شیعه است که یکی از ویژگی های مشخص و بارز ایشان شمرده می شود. البته اعتقاد به بداء در صورتی میسّر خواهد بود که پایه های استدلالی این موضوع به خوبی مستحکم شود و از نظر عقلی و برهانی این مطلب به خوبی درک شود. در این صورت اعتقاد به آن اثبات قدرت حق تعالی و از سوی دیگر مسأله ی اراده در انسان است و تبادل منطقی و معقول میان اعتقاد به قدرت الهی و اختیار انسان رخ خواهد داد!
بداء در لغت به معنای ظهور بعد از خفاء است و از آن معنای تبدل و تغییر بدست می آید. اعتقاد به بداء یکی از موضوعات و بحث های جنجالی و مورد اختلاف میان شیعیان و اهل تسنن است. اساساً یکی از علامات شیعه همین مساله اعتقاد به بداء است که در حدیث آمده است: من انکر أربعة الا شیاء فلیس منّا: هر کس چهار چیز را انکار کند از ما اهل بیت نیست. یکی از آن چهار چیز بداء است.
بنابراین منکر بداء علامت شیعه را ندارد!
بدأء در اصل موضوع به معنای آن است که ما معتقد باشیم خداوند متعال دارای علم است و در علم او بداء راه می یابد! از نظر شیعه بداء در علم الهی اشکالی پیش نمی آورد. در حالی که اهل تسنن این موضوع را به معنای ورود تغییر و تبدّل در علم الهی می دانند و آن را انکار می کنند! انسان به عنوان موجودی محدود ممکن است در مقطعی چیزی برایش مخفی باشد و سپس آشکار شود امّا برای خداوند متعال که فوق همه چیز است چگونه می توان گفت چیزی برای او در خفاء بوده و سپس ظهور پیدا می کند؟!! از این رو اهل تسنن بداء را در مورد خداوند متعال مستلزم جهل و یا تغییر در ذات خدا و یا محدودیت قدرت الهی دانسته و آن را انکار می نمایند! امّا در مقابل، تئوری شیعه در این باره هیچ یک از لوازم فوق را درباره ی حق تعالی پیش نخواهد آورد و از این رو شیعه بداء را می پذیرد!
شیعه منکر علم الهی به همه ی اشیاء و فوق الاشیاء بودن حق تعالی و احاطه قدرت حضرت حق نیست، بلکه شیعه معتقد است علم خدا در عین اینکه عامّ است و تخصیص نمی خورد، بداء هم دارد ولی باید بداء را به گونه فهمید که با علم فراگیر الهی منافاتی نداشته باشد! از این رو نه تنها اعتقاد به بداء منافاتی با قدرت و جایگاه برتر حق تعالی ندارد بلکه تثبیت کننده و مستحکم کننده ی آن در اعتقادات انسان است.
بقیه در ادامه مطلب