خبرگزاری آیصد (جدیدترین و جذاب ترین اخبار ایران و جهان)

نشر توسط:admin Views 54 تاریخ : 6 اسفند 1394

نظرات ()

          بسم الله الرحمن الرحيم

مزاج شناسي و علايم آنها:

 افراد سوداوی:
1- علاقمند به حسابگری و مسایل فنی. 2- کودن و کوته فکر 3- علاقه‌مند به بهار و تابستان. 4- كم احساس و منطقی. 5- ميانه‌رو و محتاط 6- كم انرژی و مداومت در انجام كار.7- تمايل كم به معنويت. 8- ناآرام و هميشه در فكر. 9- دارای وسواس و نگرانی و دودلی. 10- بدون توان ريسك.

 11- انتقام‌جو. 12- مجذوب نمي‌شود. 13- ميل جنسی فراوان – توان جنسی كم. 14- فكر و خيال فراوان. 15- بدبين، حساس، نگران. 16- منظم. 17- درون‌گرا. 18- اهل جدال و جنجال. 19- تيزبين و بادقت. 20- لجباز.

 علایم پوستي افراد سوداوی:
پوست خشک و بدون رطوبت و داراي منافذ متوسط، رگ های دست پنهان است، رنگ پوست تيره است، رنگ چشم (سفيدي) سفيد تيره است. رنگ مردمک ميشي و قهوه‌ای است. موی سر، خشک و ضخيم يا  مجعد است، رنگ مو، سياه مات و جوگندمی است و فرد سوداوی معمولاً كم مو است.
 علایم گوارشی افراد سوداوی:
مزه دهان صبحگاهان شور مزه است و دهان، خشك و كم آب است، اشتها زياد، ولی خوراک كم است، توان هضم غذا بسيار كم است، نفخ معده فراوان دارند، يبوست دارند، گرايش به شوری و شيرينی دارند، گرايش به ترشيی ندارند، بوی بد دهان ندارند، بوی بد مدفوع، ندارند، قار و قور شكم دارند، تمايل به سردی‌ها ندارند و تمايل به گرمی‌ها دارند.
قال المعصوم:: لقمة الصباح  مسمار البدن (صبحانه بدن را نيرومند مي‌كند).
رژيم غذایی مناسب با افراد سوداوی:
سودا چون سرد و خشک است افراد سوداوی بايد از غذاهای سرد و خشك پرهيز كنند و در عوض از غذاهای گرم و تر مثل عسل استفاده نمايند. غذاهای سرد و خشك مثل برنج كه بدن را با افت رطوبت مواجه مي‌كند، مهم ترين عامل يبوست است (به خاطر دفع رطوبت).
در میان فصل ها، پایيز فصل سوداست و بهترين فصل براي حجامت افراد سوداوی نیز فصل پایيز است.
مصرف نوره در مواد بهداشتي دافع سوداست.الته نوره ای که حاوی آرسنیک باشد.
از بين نان ها نان سنگک مناسب‌تر از بقيه است. (به خاطر وجود سبوس).
 سودا به معنای سياهی است و افراد سوداوی بايد از مولدات سودا مثل بادمجان و عدس و چا پرهيز نمايند (كمتر مصرف كنند) [سودا استخوان ساز است] تير كشيدن سر، سردرد سوداوی است و حساسيت به صدا هم از افزايش سوداست كه اين دو با حجامت به همراه مصرف سركه به عنوان رقيق كننده خون براي درمان بكار می‌رود.
يخ، سودا زاست و همه مزاج‌ها بايد از آن پرهيز كنند. (آب به صورت غيرمستقيم بايد سرد شود).در کتاب های طبی قدیمی چنین آمده است:"اگر طبیب بتواند شخص سوداوی مزاج را راضی کند هنر کرده است.

 

"

مشخصات افراد دموی:
:
1- علاقمند به ادبيات و موسيقی. 2- استعداد شاعری. 3- علاقمند به طبيعت . 4- اهل عشق و محبت. 5- بلندپرواز. 6- دورانديش. 7- اهل خير و معنويت. 8- خوش اخلاق و خوش رو. 9- شجاع و جسور. 10- داراي توان ريسك. 11- اعتماد به نفس بالا. 12- سخاوتمند. 13- تنوع طلب و بی علاقه به كار تكراری. 14- معمولاً بي نظم. 15- نوع دوست. 16- معمولاً بدحال در تابستان. 17- داراي هوش و حافظة قوی. 18- ميل و توان جنسی فراوان. 19- چالاك و پرانرژی. 20- مستعد شقاوت آنی.

علایم پوستي افراد دموی:

پوست نرم، مرطوب و گرمی دارند، منافذ پوستی درشتی دارند كه از علایم منافذ درشت خوب عرق كردن است. رگهای دست آشكار و برجسته است، رنگ پوست گندم‌گون يا گلگون است رنگ چشم (سفيدی) با گرايش قرمز است ،رنگ مردمك ميشی تيره و سياه است موی سر: درشت و قابل انعطاف و دارای پيچ درشت است، رنگ مو: سياه خرمایی تيره و روشن و معمولاً پر مو هستند.
علایم گوارشي:

مزه دهان:‌ شيرينی صبحگاهی است، دهانشان كم رطوبت است و كم تشنه می‌شوند. اشتهای زياد و خوراك خوبی دارند، توان هضم غذا بسيار بالاست نفخ معده ندارند، يبوست ندارند، گرايش به شيرينی كم دارند و گرايش به شوری هم بسيار اندك است. گرايش به ترشی كم دارند. بوی بد دهان ندارند، بوی بد مدفوع ندارند، قار و قور شكم ندارند تمايل به سردی‌ها ندارند ولی تمايل به گرمی‌ها اندكي دارند.
افراد دموی بايد غذاهای خنک و سردی مثل آش انار، آش آلو، آب زرشك خيار، مركبات و ماست و... مصرف كننده تا حرارت بدن تعديل شود.
اگر فرد دموی همراه با غذای گرم مثل شيرينی‌جات از مواد و اغذيه سرد استفاده نكند دچار جوش و خارش بدن، گر گرفتگی، بيقراری، كهير، سوزش ادرار، سوزش سر دل، و آفت دهان خواهد شد.
معمولاً بيماری‌های افراد دموی در اثر افزايش حرارت و رطوبت و به طور كلی افزايش خود خون به وجود مي‌آيد كه حجامت به عنون مؤثرترين درمان براي دموی مزاج‌ها مطرح است. چون دم گرم‌ و تر است و رژيم غذایی مناسب براي دموی‌ها رژيم غذايی سرد و خشک است. مثل بادمجان و عدس كه مزاج سرد و خشک دارند.

 

 

مشخصات افراد بلغمی

1-    گرايش به علوم عقلی و رياضيات. 2- حسابگر و محتاط 3- بد بهار و بد زمستان 4- منطقی و عاقل 5- ميانه‌‌رو، محتاط و گاهی ترسو 6- تجارت پيشه 7- آرام ، منزوی و دارای حركات كند 8- گذشته نگر 9- ظريف و ريزبين و حساس 10- منظم و دقيق 11- دارای استعداد افسردگی 12- بدون استعداد ريسک 13- اهل سازش و بی اراده

14- درون گرا و منفی‌باف 15- نيازمند محبت 16- كينه‌توز 17- فراموش‌كار و كندذهن 18- بی علاقه به يادگيری 19- ميل و توان جنسی بسيار كم 20- راحت و بی رقبت به اكثر مسایل.
علایم پوستی افراد بلغمی:
دارای پوستی نرم و مرطوب ، غالباً سرد، دارای منافذ ريز (تعرق كم) رگ های پنهان دارند، رنگ پوست سفيد، سفيدی چشم، سفيد بی حال، مردمک آبی و روشن دارای موهاي نرم و نازک و لخت با رنگ زرد ،بور و خرمايی روشن و سفيد و غالباً افراد بلغمي بی مو هستند.
علایم گوارشي: دهانی بی مزه ، مرطوب و پر آب دارند، اشتهای زياد و خوراک فراوان دارند، توان هضم غذا در آنان كم است، معده نفاخی دارند، گاهی يبوست دارند و گرايش به شيرينی و شوری دارند به ميزان زياد.
گرايش به ترشی و بوی بد دهان ندارند، بوی بد مدفوع ندارند، قار و قور شكم دارند، تمايل به سردی‌ها ندارند و در عوض تمايل به گرمی‌ها به شدت در آنان وجود دارد.
اگر بلغمی در سر اضافه شد بلاهت و حماقت ايجاد مي‌كند كه در اثر افزايش سردی در سر است، تمام داروهای افزايش حافظه گرم هستند ، اوج سردی در مغز آلزايمر پديد می آورد. (البته سرد و خشک).
اگر بلغم در خون نباشد تنفس انجام نمی‌گيرد.
افراد بلغمی نبايد سردی‌جات را به تنهايی ميل كنند (همراه با گرمی ميل شود).
روغن نباتی، كره گياهی، نوشابه، برنج، گوشت گاو، سوسيس و كالباس و فرآورده‌های اين چنينی بلغم زا هستند و افراد بلغمی از اين گونه مواد بايد پرهيز كنند.
روش تهيه روغن حيوانی بی بو:
4 كيلو  دنبه + يك ليوان سركه + 2 ليوان ماست + 2 عدد پياز +‌ 6 عدد هل تازه به صورت چرخ شده ، با حرارت ملایم بعد از 6 ساعت روغن ميیاندازد كه بسيار لازم و حياتی است.
امام صادق علیه السلام  می فرمایند:به همان اندازه كه روغن حيوانی مصرف شود به همان ميزان چربی‌ زاید از بدن دفع می‌شود پس برخلاف تصور عموم مردم مصرف چربی حيوانی نه تنها مضر نيست، بلكه دفع كننده چربی‌های مضر نيز هست.

 

 

مشخصات افراد صفراوي
1-علاقمند به ادبيات و رياضيات 2- داراي استعداد خشونت و بدخلقي 3- پائيز و زمستان را دوست دارند 4- گاهي عاشق و گاهي فارغ 5- گاهي با اراده، گاهي سست 6- گاهي پرانرژي گاهي كم‌انرژي 7- داراي استعداد معنوي به صورت مقطعي 8- تند و تيز و بي قرار 9- گاهي پر جرأت و گاهي آرام 10- پرخاشگر 11- ناآرام و دودل 12- گاهاً باعث رنجش ديگران مي‌شود. 13- تيزبين و دقيق در برخي ابعاد 14- مقيد به اصول ، منظم و حساس 15- آينده‌نگر و گاهاً خيالباف و دقيق در تصميم‌گيري 16- حاضرجواب و باهوش 17- گاهاً سخاوتمند 18- ميل بالاي جنسي و توان جنسي متغير 19- سريع، چالاك و پرانرژي 20- پرحرف.
علائم پوستي صفراوي‌ها:
داراي پوستي خشك و بدون رطوبت، داراي منافذ پوستي درشت، رگهاي دست گاهي آشكار و گاهي پنهان هستند، رنگ پوست گرايش به زردي دارد، سفيدي چشم سفيد با گرايش زرد است، مردمك چشم ميشي روشن است، موي سر، خشك و ضخيم و برجسته است، رنگ مو، سياه و خرمايي است و صفراوي‌ها غالباً كم‌مو هستند.
علایم گوارشي صفراوي‌ها:
مزة دهان تلخ صبحگاهي است، غالباً دهان خشك و تشنه است، افراد صفراوي كم اشتها هستند، توان هضم غذا بالاست، نفخ معده ندارند، يبوست ندارند، گرايش به شيريني و شوري هم ندارند.
افراد صفراوي غالباً گرايش به ترشي دارند، بوي بد دهان ندارند، بوي بد مدفوع ندارند، قار و قور شكم ندارند، تمايل به سردي‌ها دارند و از گرمي‌ها گريزانند.
رژيم غذايي مناسب براي صفراوي‌ها (گرم و خشك) غذاهائي است كه سرد و تر باشند كه نمونه‌هائي از اين غذاها عبارتند از انواع سالادها با سركه، روغن‌هاي نباتي و...
افراد صفراوي غالباً در اثر حجامت تعديل مزاج يافته و رنگ و رويي به مراتب روشن‌تر از قبل خواهند داشت، اشتهاي آنان با حجامت افزايش مي‌يابد و در صورت تكرار حجامت فربه و چاق خواهند شد. نمونه‌اي از رژيم غذايي مناسب براي افراد صفراوي كاهوست كه سرد و تر است و براي دفع صفرا مفيد است. ماهي، ماست و به طور كلي لبنيات ، گوجه‌فرنگي، مركبات، ماء الشعير (آب جو) آب‌غوره ، آب‌ليمو براي صفراوي‌ها مفيد و لازم است

 

 

 

 

 

 

مزاج يا طبع اندام های انسان

 

بو علی سینا مزاج را کیفیتی دانسته است که از برخورد قوای اولیه ارکان یا عناصر بدن که عبارتند از: عنصر  - گرمی – سردی – خشکی – تری  حاصل می شود.حاصل برخورد این عناصر با یکدیگر را حالت یا کیفیت یا مزاج يا طبع گویند و به دو شکل بروز میکند:

 

1-    مزاج معتدل

2-    مزاح نامعتدل 

مفهوم اعتدال مزاج در اصطلاح طبیبان کیفیت بدن یا اندامی را گویند که درآن عناصر در هم آمیخته و از لحاظ چند وچونی ، چنان سهم عادلانه ای شرکت کرده باشند که مزاج نیازمند آن است. نه اینکه به میزان مساوی باشند.

 

اطباء قدیم گویند که در واقعیت اعتدال کامل وجود ندارد و این اعتدال نسبی است.

 مزاج اندام های انسان:

 

هر اندامی وقتی سالم است که دارای اعتدال مزاج ویژه خود باشد . مزاج هر اندام با اندام های دیگر متفاوت مثلاً:

-         مزاج استخوان وقتی معتدل است که خشکی آن بیشتر باشد.

-         اعتدال مغز در حالتی است که رطوبت زیاد داشته باشد. 

-         اعتدال قلب در شرایطی است که از حرارت بهره زیادتری برده باشد . 

-          عصبها وقتی در مزاج معتدل قراردارند که از سردی نصیب فراوان برده باشند. 

حال به مزاج های اندام ها می پردازیم . قبل از آن بایستی بدانیم که شناخت این مزاج چه نفعی برای ما دارد؟ شناخت این امزجه اندام ها در حالت اعتدال برگ راهنمایی است وقتی به نامتعادلی میرسد بتوانیم با ارائه داروهای واغذیه مناسب به سمت اعتدالش رهنمون باشیم

 

   الف ) اندام های گرم مزاج به ترتیب اولویت ( گرمترین):

 

1-    دل یا قلب 2-     خون در شریانها 3-     جگر یا کبد 4-     صفرا 5-     خون در سایر ر گها 6-     گوشت 7-     ماهیچه های متصل به زرد پی ورباط 8-     طحال 9-     کلیه 10- رگهای شریان یا رگهای ضربان دار 11- رگهای دیگر یا رگهای بدون ضربان 12- پوست 13- پوست کف دست

ب) اندام های دارای مزاج سرد به ترتیب اولویت( سردترین):

 

1-    بلغم 2-    پیه 3-    چربی 4-    مو 5-    استخوان 6-    غضروف 7-    زرد پی (رباط) ۸-    وتر 9-    غشا( شامه) 

10-     عصب 11-     نخاع12-     مغز 13-     پوست 14-     پوست کف دست 

ج ) اندام های دارای مزاج مرطوب به ترتیب اولویت ( مرطوب ترین):

1-    بلغم 2-    خون 3-    چربی 4-    پیه 5-    مغز 6-    نخاع 7-    گوشت پستان وبیضه ها 8-    شش 9-    کبد 10- طحال 

11- کلیه 12- ماهیچه ها 13- پوست14- پوست کف دست 

د) اندام های دارای مزاج خشک به ترتیب اولویت ( خشک ترین):

 

1-    موی 2-    استخوان 3-    غضروف ها 4-    زردپی 5-    وتر 6-    غشاء ( شامه) 7-    رگهای ضرباندار یا شریانها 

8-    سایر رگ ها 9-    عصب های حرکتی10- قلب 11- عصب های حسی 12- پوست 13- پوست کف دست 

 

سودا (اخلاط اربعه)

سرد و خشك از جنس خاك ورسوب خون است و PH=6 است و در طحال توليد مي شود و طحال را فعال مي كند. (PH خون بايد بالاي 7 باشد و اگر به 7 برسد به حالت اغماء و غش مي رود) اگر سودا زياد شود طعم دهان شور مي شود – بوي عفونت دهان و كابوس مي بيند و دچار افسردگي و خستگي – خود خوري – فكر زياد بدون آنكه بداند – لاغري – بي نشاطي – يبوست شديد هفته اي يك بار– مدفوع قيري و سياه – سوزش هنگام دفع ادرار – ادرار تيره خاكستري مي شود – حالت تهوع– حس تاريكي چشم و شب كوري – تيرگي رنگ پوست و صورت – سوزش معده– خارش زياد بدن وترك خوردن پوست – قلنچ معده

علت:غذا هاي مانده و بيات و شور و نمك سود سودا را زياد مي كند.

غذاي مضر براي سودا مزاج ها:عدس - نوشابه با غذا - ماهي دودي – غذاي مانده و بيات – نمك سود – خيار شور – گوشت پير(رنگ قرمز تيره) – پنير - نبايد بخورند.

درمان:خوردن غذاي گرم و تر – ملين – سوپ جو(با پاچه گوسفند – كمي زنجبيل – زعفران) بعد از سلامتي عسل و قدومه شيرازي مرتب استفاده كنيد – توت – انجير – خرما – كشمش – هل – دارچين – زيره – زعفران

با آب گرم طهارت كنند.

بلغم (اخلاط اربعه)

بدن عليه خودش انقلاب مي كند و رماتيسم مفصلي مي آورد .مثل كشك و آب يا سفيده تخم مرغ است ومربوط به سيستم لنفاوي يا سيستم ايمني يا دفاعي بدن است.از جنس آب وسرد و تر است و كساني كه سردي زياد بخورند(ماست پنير ترشي) بلغم فعال مي شود. وزير چشم پف كرده - مزه دهانشان ترش مي شود – پوست شل و ول و سفيد و آبكي مي شود – پوست مقطعي سفيد مي شود(برص) و موها زود سفيد مي شود وريزش مو زودتر از موعد – لك قهوه اي در سفيدي چشم و سردي دست وپا و پا درد و زانو درد – لرزش دست و پا(پاركينسون)دير هضم شدن غذا – درد معده – تنگي نفس موقع خوردن غذا - قلنج مي كنند و دوست دارند ماساژ بدهند و درد كمر و بين شانه ها و گرفتگي ماهيچه پشت گردن - كسل و خواب آلود – جاري شدن آب از دهان در خواب – دچار تپش قلب وقتي از خواب بيدار مي شود - رقيق بودن آب بيني – ترشح بيني – سرفه زياد - فراموشي – دفع ادرار زياد همراه با فشار زياد ترشح مي شود و ضعف مثانه و PH آن كمتر از 6 است.

علت:غذاهاي لبنيات و ترشي و سركه بلغم را زياد مي كند.

غذاي مضر براي بلغمي مزاج ها:لبنيات – ترشي – ليته – شور – سيب زميني – عدس – قارچ – گوشت گاو و گوساله – گوشت سفيد(براي رماتيسمي ها بد بوده و درد را زياد مي كند)- چاي – قهوه – نسكافه – ميوه ترش و كال – نارنگي – كيوي – گرمك(سرد است) – خيار پوست كنده – ليمو شيرين – سوپ جو با زنجبيل .

درمان:گوشت (شتر – گوسفند - كبوتر – سار – گنجشك) – ادويه جات (هل – دارچين – زنجبيل – زيره – زعفران – زنيا – سرنجان – خولنجان – سير- موسير - خردل )- سبزيجات(كرفس – نعناع – ريحان – جعفري – ترخون – مرزه) - كلم – مارچوبه – هويج - كدوحلوايي - ليمو ترش – گندم – نخود – گردو هندي – قدومه شيرازي

 خون (اخلاط اربعه)

از جنس هوا و گرم وتر است وبراي رساندن غذا واكسيژن به سلولها است.و اگر زياد شود مزه دهان شيرين مي شود سر سنگين شده انگار در سر چيزي است – خميازه – چرت زدن – كم حواس –كش آمدن آب دهان – زبان قرمز مي شود مثل آنكه رب انار يا زرشك خورده باشد و بدن دچار خارش و دمل و جوش ريز بيشتر در پيشاني پشت گردن بين كتف شده از لثه خون مي آيد و مضطرب

علت:پرخوري وخوردن بيش از حد خون را زياد مي كند.

غذاي مضر براي دموي مزاج ها:پر خوري - بادنجان – غذاي نشاسته اي – آب يخ –شيريني - غذاي ممنوعه

درمان:ناشتا (خاك شير - بارهنگ – تخم ريحان – تخم مل – قدونه شيرازي – بالنگو – اسفرزه) يكي از اينها را در آب بريزيد حجمش زياد مي شود و بخوريد حركات دودي روده را زياد كرده و روده براحتي كار مي كند – استفاده از ترشي طبيعي فصل ( شاتوت - زرشك – ليمو ترش – آب نارنج – مركبات ) – سوپ جو – نان جو - سالاد با روغن زيتون و آب ليمو قبل از غذا – جوانه ها – سبزي – ميوه

 

طبايع

1- سرد(اسيدي)  2- گرم(بازي)  3- معتدل(خنثي)

طبع تغير ناپذير بوده و از پدر و مادر ارث(شرايط اقليمي تغذيه) مي رسد و در بدن حالتي به وجود مي آورد كه گرايش به حالت اسيدي يا بازي بوجود مي آورد.

اكثر مردم طبع سرد دارند و طبع اكثر اروپائيان سرد است.

طبع اندامها:مغز سرد و تر است بهمين خاطر گنجايش دارد – استخوان سرد و خشك است – قلب گرم و تر – كبد گرم و تر – كليه گرم و تر است.

راه تشخيص طبع :

طبع معتدل:افرادي كه ماست – ترشي – خرما – عسل بخورند و دچار هيچ ناراحتي نشوند طبع معتدل دارند.

خصوصيات:گرمي و سردي را زياد احساس نمي كند. و اگر رعايت نكنند ناگهان دچار بيماري مي شوند.

طبع گرم:اگر شيريني بخوريد مثل خرما و بدنتان جوش بزند و عصبي شده وبدن عرق كند و شب از گرماي بدن بايد بدون پتو بخوابيد طبعتان گرم است.

خصوصيات:آدمهاي خوش مشرب – زود جوش – زود عصبي مي شوند – تحرك زياد – خواب كم نسبت به بقيه افراد و اگر رعايت نكنند دچار بيماريهاي پوستي و كبدي و اعصاب و روان مي شوند.

طبع سرد:اگر دو شب پشت سر هم كته با ماست بخوريد صبح زود نتوانيد از خواب بيدار شويد و زير چشم شما پف كند وبدن ورم كند و كسل باشيد ودهانتان اكثرا مزه شوري بدهد طبعتان سرد است.

و اگر آب نارنج بخورند فوق العاده فشارشان پايين آمده و ممكن است عدم تعادل و سرگيجه بگيرند ويا بحالت اغما بروند.

نبايد سردي بخورد زيرا جنون آني به او دست مي دهد يعني اگر كشك زياد خورد بايد چند قاشق عسل بخورد تا متعادل شود.

خصوصيات:آدمهاي بي خيال – خوشگذران – خواب آلود – كسل – استعداد چاقي زياد در بعضي حتي با خوردن آب و اگر رعايت نكنند دچار MS – ALS – صرع – پاركينسون – رماتيسم – برص – ريزش مو – سفيد شدن بيش از حد مو

درمان:اگر طبع غذايتان گرم بود آنرا با غذاي طبع سرد مخلوط كنيد تا متعادل شود بعد ميل كنيد.

مثل:كشك بادنجان كشك كه سرد و تر است با بادنجان كه گرم و خشك است مخلوط شود متعادل مي شود.

اشتباه: ماهي و ماست ماهي طبع سرد دارد و ماست نيز سرد است پس انسان فلج مي شود و اگر صرعي باشد همان موقع غش مي كند.زيرا اسيد بالا مي رود مغز يخ مي كند و خود مغز هم طبع سرد دارد.

 

 

با خوردن مواد غذایی، بدن انسان از دو منظر دچار تغییراتی میگردد.
منظر اول سردی و گرمی بدن است. بعضی از مواد غذایی، گرما بخش جسم آدمی  هستند و برخی سرد کننده (سست کننده).
منظر دوم تری و خشکی یعنی میزان آب بدن. بعضی از مواد غذایی رطوبت بخش هستند و باعث زیاد شدن مایعات بدن می گردند و برخی خشکی دهنده هستند و باعث زیاد شدن املاح بدن می گردند. لازم به ذکر است میزان تاثیر مواد غذایی از لحاظ هر یک از دو منظر فوق الذکر، خود دارای درجه و مرتبه می باشد به طور مثال امکان دارد یک مواد غذایی از لحاظ گرمی دارای درجه بسیار بالا و از لحاظ تری در درجه پایینی باشد.

ضمناً برای تعدیل طبع یک ماده غذایی می توان از ترکیب آن با مواد غذایی دیگر که دارای طبع مختلفی با آن هست به عنوان مصلح استفاده نمود به طور مثال برای تعدیل سردی ماست می توان آنرا با موسیر میل نمود.
غیر از مواد غذایی رفتارها، محیط و احساسهای مختلف همچون شادی، ترس و ... نیز اثرات گرما یا سردی بخش و تر و خشک کننده دارند.
خورش های ایرانی نیز با توجه به ترکیبات و ادویه مورد استفاده، دارای طبع متعادل هستند.

 

در ذیل لیست مواد غذایی به تفکیک طبع آنها تقدیم می گردد:

 

مواد غذایی گرم و تر (دم) - بهاری:

لبنیات : کره، ماست چکیده، شیر محلی تازه گاو و شیر گوسفند
صیفی جات: خربزه، خیار چنبر، طالبی و گرمک
ميوه ها: آناناس، انجير تازه و خشک، انگور، خرما، سيب شیرین، قیسی، گیلاس، گلابی، موز، مویز، بالنگو، اقسام توت و کشمش
ریشه ها: انوع ترب، زردک، سیب زمینی ترش، شلغم و هویج
سبزی ها: شبدر، تربچه و ترب
حبوبات: گندم و اقسام لوبیا
گوشتها: جگر سیاه و سفید، پاچه، گوشت گوسفند (بره)، بوقلمون، مرغ محلی، میگو، زبان و چشم
مغزهای گیاهی: بادام درختی شیرین، بادام زمینی، تخم طالبی، تخم خربزه و کنجد
متفرقه: شیره انگور، روغن کنجد، روغن گاو، دنبه، روغن بادام تلخ، ارده، سمنو و خاکشیر

مواد غذایی گرم و خشک (صفرا) - تابستانی:

لبنیات : پنیر کهنه
صیفی جات: بادنجان و فلفل سبز
ميوه ها: انبه، به، زیتون و نارگیل
ریشه ها: چغندر، پیاز، سیر، کلم قمری و موسیر
سبزی ها: برگ چغندر ، پونه، نعناع،  پیازچه، ترخون، مرزه، تره تیزک (شاهی)، جعفری، رازیانه، ریحان، شاهتره، شنبلیله، شوید، کرفس، اقسام کلم بستانی، گزنه، مارچوبه، تره و تره فرنگی
حبوبات: جوی دوسر (چاودار)، لپه، نخود و برنج کته ای
گوشتها: آهو، اردک، گاو (هرچه سن گاو بالاتر باشد، سردی آن بیشتر می شود و در گروه سرد و خشک جای می گیرد)، بلدرچین، گنجشک، شتر مرغ، شتر، کبوتر، خروس، کباب و دل
مغزهای گیاهی: بادام هندی، بادام درختی تلخ، بادام کوهی، پسته کوهی، پسته، تخم آفتابگردان، چلغوز، فندق و گردو
ادویه ها: آویشن، اسپند، چای سبز و سیاه، خردل، دارچین، انیسون، زردچوبه، زعفران، زنجبیل، زنیان، زیره، سیاهدانه،فلفل،کاکائو،گلپر،وانیل،هلو.نمک
متفرقه: روغن زیتون، شیره خرما، عسل، شکر سرخ یا سفید و عرق بهار نارنج

مواد غذایی سرد و خشک (سودا) - پاییزی:

لبنیات : کشک و قراقروط

ميوه ها: شاه توت، تمشک، آلبالو، ازگیل، انار ترش، بالنگ، تمر هندی، زالزالک، زرشک، ذغال اخته، سنجد، غوره، کنار، گریپ فروت، لیمو عمانی، نارنج، به ترش، لیمو ترش و سیب ترش

سبزی ها: ترشک، ریواس و گشنیز
حبوبات: ارزن، باقلا خشک، برنج (آبکش)، جو، ذرت، عدس و ماش
گوشتها: بز، قلوه، سیرابی و شیردان
مغزهای گیاهی: بلوط خوراکی و شاهدانه
ادویه ها: سماق، نشاسته و قهوه

متفرقه: شکر فراورده شده صنعتی، سرکه و آبغوره

 

مواد غذایی سرد و تر (بلغم) - زمستانی:

لبنیات : پنیر تازه، خامه، دوغ، ماست، سرشیر و شیر پاستوریزه
صیفی جات: خیار، اقسام کدو، گوجه فرنگی، هندوانه و کدو حلوائی

ميوه ها: توت فرنگی، آلو، آلوچه، انار شیرین، پرتقال، زردآلو، شفتالو، شلیل، کیوی، لیمو شیرین، نارنگی، هلو، آب فشرده انار

ریشه ها: سیب زمینی
سبزی ها: اسفناج، بامیه، خرفه، قارچ خوراکی، کاسنی، کاهو و لوبیا سبز
حبوبات: باقلا تازه و نخود سبز
گوشتها: انواع ماهی و مغز گوسفند
مغزهای گیاهی: تخم کدو، تخم هندوانه، خشخاش و به دانه
متفرقه: اسفرزه، گلاب و ماء الشعیر

 انواع مزاجها

افراد از نظر نوع مزاج به چهار دسته تقسیم می شوند: 1)افراد صفراوی مزاج 2) افراد سوداوی مزاج 3) افراد بلغمی مزاج 4) افراد دموی مزاج

صفراوی
صفرا ترشحات كبد است که رنگ آن زرد كه جزء آتش بوده گرم و خشك است و گرما زیاد تولید می كند.ph~8.5  است

بیماری صفرا
كسانی كه صفرا زیاد تولید می كنند - سر درد – شقیقه نبض میزند -زردی سفیدی چشم – سیاهی رفتن چشم – سرگیجه - طعم دهانشان تلخ شده  ترش كردن گلو وقتی صفرا داخل معده بیاید –تشنگی- سوزش جگر زیر دنده راست آنها خیلی گرم است و حداقل دو درجه تب دارند و لبهای آنها دچارخشکی بوده پوست سرشان ترك خورده و می سوزد و بعنوان شوره و حتی ریشه مژه و دور پلك سوخته و پوسته پوسته می شود – پوست زبر – رنگ ادرار زرد تیره –ابرو میریزد – علاقه زیاد به آب یخ و یخ – تند خو بهانه گیر -موها تکه تکه میریزد. – دیدن خواب هولناك افتادن از بلندی جنگ و ستیز
علت:
غذاهای چرب و شیرین صفرا را زیاد می كند.
غذای مضر برای صفرا مزاج ها:
پرخوری – بعد از غذای مختصر دوباره غذا خوردن – آش رشته – ماكارونی سیر (مطلقا نخورید مزاج كبد گرم و تر است و سیر تبدیل به آتش شده و بیمار حالش بد می شود)-شیرینی  
درمان:
انار و شاتوت بهترین دارو است – زرشك – تمشك – زردآلو – هلو – خیار كاهو – هویج – روغن زیتون – كنجد – سیب – گلابی – سوپ جو – كدو خورشتی – خوراك قارچ – كدو حلوایی – اسفناج – گشنیز – نخود فرنگی – عدس - ماش - جو دو سر – لیمو عمانی  

سوداوی
سودا سرد و خشك از جنس خاك و رسوب خون است و PH=6 است و در طحال توليد مي شود و طحال را فعال مي كند. PH  خون بايد بالاي 7 باشد و اگر به 7 برسد به حالت اغماء و غش مي رود) اگر سودا زياد شود طعم دهان شور مي شود – بوي عفونت دهان و كابوس مي بيند و دچار افسردگي و خستگي – خود خوري – فكر زياد بدون آنكه بداند – لاغري – بي نشاطي – يبوست شديد هفته اي يك بار– مدفوع قيري و سياه – سوزش هنگام دفع ادرار – ادرار تيره خاكستري مي شود – حالت تهوع– حس تاريكي چشم و شب كوري – تيرگي رنگ پوست و صورت – سوزش معده– خارش زياد بدن وترك خوردن پوست – قلنج معده
علت
غذا های مانده و بیات و شور و نمك سود سودا را زیاد می كند
غذای مضر برای سوداوی مزاج ها
عدس - نوشابه با غذا - ماهی دودی – غذای مانده و بیات – نمك سود – خیار شور – گوشت پیر (رنگ قرمز تیره) – پنیر نباید بخورند
درمان
خوردن غذای گرم و تر – ملین – سوپ جو (با پاچه گوسفند – كمی زنجبیل   زعفران) بعد از سلامتی عسل و قدومه شیرازی مرتب استفاده كنید – توت با آب گرم طهارت کند- –انجیر – خرما – كشمش – هل – دارچین – زیره  زعفران

بلغمی
بدن علیه خودش انقلاب می كند و رماتیسم مفصلی می آورد .مثل كشك و آب یا سفیده تخم مرغ است ومربوط به سیستم لنفاوی یا سیستم ایمنی یا است.از جنس آب وسرد و تر است و كسانی كه سردی زیاد بخورند (ماست ترشی)بلغم فعال می شود. وزیر چشم پف كرده - مزه دهانشان ترش می شود – پوست شل و ول و سفید و آبكی می شود – پوست مقطعی سفید می شود (برص) و موها زود سفید می شود و مو – لك قهوه ای در سفیدی چشم و سردی دست وپا و پا درد و زانو درد – لرزش دست و پا (پاركینسون) دیر هضم شدن غذا – درد معده – تنگی نفس موقع خوردن غذا - قلنج می كنند و دوست دارند ماساژ بدهند و درد كمر و بین شانه ها و گرفتگی ماهیچه پشت گردن - كسل و خواب آلود – جاری شدن آب از دهان در خواب – دچار تپش قلب وقتی از خواب بیدار می شود - رقیق بودن آب بینی – ترشح بینی – سرفه زیاد - فراموشی – دفع ادرار زیاد همراه با فشار ضعف مثانه .
علت:
غذاهای لبنیات و ترشی و سركه بلغم را زیاد می كند.
غذای مضر برای بلغمی مزاج ها:
لبنیات – ترشی – لیته – شور – سیب زمینی – عدس – قارچ – گوشت گاو و گوساله – گوشت سفید(برای رماتیسمی ها بد بوده و درد را زیاد می كند)- چای – قهوه – نسكافه – میوه ترش و كال – نارنگی – كیوی – گرمك(سرد است) – خیار پوست كنده – لیمو شیرین – سوپ جو با زنجبیل
درمان:
گوشت (شتر – گوسفند - كبوتر – سار – گنجشك) – ادویه جات (هل – دارچین – زنجبیل – زیره – زعفران – زنیا – سرنجان – خولنجان – سیر- موسیر – خردل) - سبزیجات(كرفس – نعناع – ریحان – جعفری – ترخون – مرزه) - كلم – مارچوبه – هویج - كدوحلوایی - لیمو ترش – گندم – نخود – گردو هندی – قدومه شیرازی

دموی  
از جنس هوا و گرم وتر است وبرای رساندن غذا واكسیژن به سلولها است.و اگر زیاد شود مزه دهان شیرین می شود- سر سنگین شده – – چرت زدن  كم حواس –كش آمدن آب دهان – زبان قرمز می شود مثل آنكه رب انار یا زرشك خورده باشد و بدن دچار خارش و دمل و جوش ریز بیشتر در گردن بین كتف شده از لثه خون می آید و مضطرب میشود.
علت :
پرخوری وخوردن بیش از حد خون را زیاد می كند  
غذای مضر برای دموی مزاج ها:
پر خوری - بادنجان – غذای نشاسته ای – آب یخ –شیرینی - غذای ممنوعه
درمان:
ناشتا (خاك شیر - بالهنگ – تخم ریحان – تخم مل – قدومه شیرازی – بالنگو – اسفرزه) یكی از اینها را در آب بریزید حجمش زیاد می شود و بخورید حركات دودی روده را زیاد كرده و روده براحتی كار می كند – استفاده از ترشی طبیعی فصل (شاتوت - زرشك – لیمو ترش – آب نارنج – مركبات) – سوپ جو – نان جو - سالاد با روغن زیتون و آب لیمو قبل از غذا – جوانه ها – سبزی – میوه

                     برگرفته از برخي سايتهاي طبي و دروس اساتيد حوزه و كتب طبي                                          تابستان1392(حماسه سياسي و حماسه   اقتصادي)