نشر توسط:admin Views 29 تاریخ : 19 ارديبهشت 1395 نظرات ()
با درود. در پژوهشهاي بعمل آمده از گذشتگان و بررسي سازهاي قديمي و بررسي متون و نوشته هاي پيشينيان مشخص شده كه جنس و مواد بكار رفته در سيم ويولن و همينطور ويولا و در كل سازهاي زهي زخمه اي و زهي آرشه اي ، از زه و روده حيواناتي مانند گوسفند و بز بوده است. در قديم رودهاي گوسفند را تميز كرده و آنها را با يك نوع مواد مخصوص مي خشكاندند و بعد از خشكيدن آنها را به نقطه اي متصل كرده و مي تابيدند ، دقيقا همان عمليات ساخت نخ و پيچشي كه به الياف مي دادند و نخ بدست مي آوردند بر روي روده نيز انجام مي شده و نوعي سيم تهيه ميشده و در سازها استفاده مي كردند. رود يا عود نام يك ساز ايراني است و معادل اروپايي آن لوت يا لود مي باشد . نام اين ساز را به دليل استفاده روده در آن ، رود گذاشتند و كم كم كه اين ساز از مرزهاي ايران طي قرون گذشته خارج شد به نامهاي عود در عربي و لوت در اروپا تغيير شكل داد. در برخي موارد مشاهده ميشد كه براي بدست آوردن صداهاي زير از ابريشم نيز استفاده مي شده و در بخشهايي از خراسان دوتار ابريشم هنوز مورد استفاده قرار مي گيرد. چندين هزار سال جنس سيمهاي سازها از روده و ابريشم بود و بعد از پيدايش مفتول و سيم در حدود 200 سال پيش نوازندگان رو به سيم و مفتول آوردند . بدليل جنس فلزي مفتولها و اينكه دوام بيشتر و صداي واضح تري نسبت به زه داشت اكثر نوازندگان رو به استفاده از اين اختراع جديد آوردند و چهره سازها با درخشندگي سيمهاي فلزي رنگ بوي ديگري پيدا كرد.
استفاده از هر دو جنس روده و سيم اختراع جديد ديگري بود كه در صنعت سيم ويولن و سازهاي زهي رخ داد. اين سيمها از سه لايه تشكيل شده لايه اول مفتولي فلزي است كه دور آن روده تابيده شده و بر روي روده ورقه اي نازك را با پيچش و به حالت مارپيچ يا فنري دور آن مي پيچند و صداي اين نوع از سيم بر روي ساز نزديك به روده و دلنشيني خاصي دارد. اصولا زه يا روده از صداي دلنشينتري برخوردار است و سيم صداي خشك اما با دامنه صوتي بيشتري توليد مي كند .
مارك و جنس انواع ماركها با هم متفاوت است و فقط با استفاده كردن و تجربه نواختن با اين ماركها و برندهاي متفاوت است كه متوجه صدادهي خوب ساز مي شويم . عوامل گوناگوني در صدادهي ساز موثر است كه يكي از آنها سيم و هزار تاي ديگر در مواد و مصالح و نوع چوب استفاده شده و سازنده و تراش صفحات در ساز مي باشد. چوب و تراش صفحات اصول و مهندسي خاصي دارد كه سازندگان و در برخي موارد نوازندگان از اين تراش و مهندسي ساز براي انتخاب سازهايي با صداي خوب و عالي استفاده مي كنند .
يك ساز عالي بايد از همه مواد درجه يك و اصولي كه به روشهاي ويژه و درست بدست آمده اند ساخته شده باشد. در ويولن و ويولا اكثر نوازندگان بر اين عقيده اند كه يك ساز خوب بايد سبك و صدايي رسا و دلنشين داشته باشد اما در سازهاي حرفه اي دقيقا در مورد سبك بودن ساز اين اشتباهي بزرگ است. سبكي ساز باعث مي شود ساز مانند طبل عمل كرده و صدايي بلند و بزرگ بدهد در صورتي كه در يك ساز حرفه اي وزن ساز و ضخامت صفحات بيشتر و صداي ساز نيز دلنشين و رسا است و اين تراش صفحات از داخل و نوع چوب و طريقه خشكاندن است كه مهم است. به اصطلاح اهل فن برخي صفحات ساز را پوسته پيازي مي كنند و صدايي مصنوعي ايجاد مي شودو اين صدا فقط از روي ساز بلند مي شود نه از بطن آن .