خبرگزاری آیصد (جدیدترین و جذاب ترین اخبار ایران و جهان)

نشر توسط:admin Views 30 تاریخ : 19 ارديبهشت 1395

«موسیقی درمانی و شنیدن موسیقی به عنوان عامل التیام بخش و شافی جان‌ها قدمتی به درازای تاریخ دارد و از هزاره ی پیشین در نگرش‌های شرقی و هم غربی مورد توجه بوده‌است» پورسینا
 اغلب انسان ها با گوش دادن به نوای موسیقی غرق لذت می‏شوند، بی آن که متوجه تغییرات ذهنی، جسمی و روانی ناشی از آن باشند.اما حقیقت امر این است که در سال‏های اخیر مشخص شده، موسیقی موجب ایجاد تغییرات فیزیکی و روحی قابل ملاحظه‏ای در افراد می‏گردد و بر همین مبنا امروزه در جهان با موضوع و مفهوم جدیدی در حیطه ی روش‏های روان درمانی به نام موسیقی درمانی مواجه‏ایم که بر پایه ی آن تحقیقات علمی گسترده‏ای بر اثر بخشیِ درمان با موسیقی بر افرادی که دچار مشکلات جسمی و ناراحتی‏های روانی هستند ،صورت پذیرفته است.
تأثیر موسیقی بر روحیات و فکر انسان از هزاران سال پیش مطرح بوده است و بررسی آثار باستانی به جا مانده از مناطق گوناگون جهان بر این واقعیت تأکید می کند که موسیقی ریشه در اعماق تاریخ دارد. به عنوان مثال بنا به روایات تاریخی، عبرانیان دارای موسیقی خاص خود بوده‏اند به طوری که در تورات نیز از نبل و هینور که دو آلت موسیقی رسمی بوده‏اند یاد شده است . در چین باستان از موسیقی به عنوان جوهر نظام جهان و عنصر متعادل کننده بین زمین و سماوات نام برده شده است. مردمان مصر کهن نیز معتقد بودند که خدا دنیا را با علامتِ دست خلق کرده که این علامات شامل یک فاصله موسیقی با ترکیب صوتی خاصِ خود می باشد.
در کل بازنگری تاریخ نشان می‏دهد که تمدن ها و فرهنگ های مختلف دارای موسیقی منحصر به خود بوده و در هر برهه‏ ی تاریخی از این هنر جهت درمان بیماری‏های جسمی و ناراحتی‏های روانی سود جسته اند.

با این که تلفیق موسیقی و روان‏شناسی از ابتکارات دانشمندان جدید است اما ‌چنین ایده‏ای از دیرباز در تمدن‏های بشری وجود داشته است. نکته جالب توجه این بوده که در روایت های تاریخی اولین مدارک مربوط به استفاده از موسیقی در درمان مشکلات روحی به استفاده حضرت داود برای درمان شائول (اولین پادشاه بنی اسرائیل) برمی‏گردد، که بنا به مستندات تاریخی حضرت داود با استفاده از نواختن چنگ و آواز قادر به کاهش یا درمان غمگینی، نومیدی و افسردگی شائول گردید . پیشینه ی استفاده از موسیقی به عنوان یکی از روش های درمانی به زمان ارسطو و افلاطون باز می‌گردد. افلاطون درباره تاثیر موسیقی گفته‌است :«موسیقی برای ادامه زندگی بشر ضروری است. شما ثقیل‌ترین روح را در اختیار من بگذارید من قادرم که به نیروی موسیقی سنگینی و کدورت دوران را از وی زدوده و مردی هوشمند و سلحشور به شما تحویل دهم»
از آن دوران به بعد موسیقی نیز به عنوان یک عامل بهبود دهنده، کم و بیش مورد استفاده قرار می گرفت. اما در قرن بیستم این موضوع به صورت جدی تری بررسی شد و در زمان جنگ جهانی اول از موسیقی برای بهبود وضعیت روحی مصدومین استفاده شد و به تدریج این شاخه ی درمانی تکامل یافت به طوری که در سال ۱۹۴۴ اولین برنامه آموزش موسیقی درمانی در دانشگاه میشگان ایالات متحده برگزار گردید.

در سال ۱۹۵۰ انجمن جهانی موسیقی درمانی تاسیس شد و در سال ۱۹۷۱ انجمن موسیقی درمانی آمریکا (AAMT) به صورت رسمی آغاز به کار کرد. در سال ۱۹۸۵ فدراسیون جهانی موسیقی درمانی در سطح بین المللی به ثبت رسید و اینچنین بود که این هنر و دانش پزشکی در کنار یکدیگر و به صورت جدی و با هدف واحدِ کمک به بیماران ، فعالیت خود را جنبه ی رسمی و جهانی بخشیدند.

تاثیر موسیقی بر بدن انسان به اندازه ای است که امروزه در جهان جایگاه خاصی برای بهبود و درمان بسیاری از بیماری‌‌ها پیدا کرده است.موسیقی درمانی حاصل ترکیب علم روان‏شناسی و هنر موسیقی است و شامل شیوه ی حسی از طریق صدا برای مقاصد درمانی است که در ارتباط با مشکلات جسمانی (نظیر مشکلات گوارشی، آسم، آلرژی ها، انواع دردهای خفیف تا متوسط، کنترل ضربان قلب و تنفس و ….) و مشکلات روان شناختی (انواع افسردگی و اضطراب‏ها، مشکلات هیجانی و عاطفی و ….) به کار می‏رود.

در بررسی‏های علمی مشخص شده است که شنیدن موسیقی با تغییرات ضربان قلب، نبض و فشار خون همراه می‏گردد، به شکلی که ضربان قلب انسان با اصوات موسیقایی هماهنگ گشته در مقابل فرکانس، ضرب و شدت صدا واکنش نشان داده، دچار افزایش یا کاهش می‏گردد.

برای مثال شنیدن موسیقی های آرام منجر به کاهش ضربان قلب شده و از تنش و فشار روانی می‏کاهد. در این زمینه موسیقی درمانگر بریتانیایی به نام پُل نیوهام معتقد است «موسیقی یک دستگاه، تنظیم ضربان قلب بوده و منجر به تقویت عضلات قلب و انبساط ریه‏ها می‏گردد.همچنین موسیقی قادر است فشار خون را تغییر دهد و همان طوری که سر و صدای زیاد ممکن است باعث افزایش فشار خون تا ۱۰% شود «مکانیسم احتمالی ترشح آدرنالین و نورآدرنالین می‏باشد» آزمایشات نشان داده‏اند که فشار خون دیاستولیک و سیستولیک می‏تواند در جلسات موسیقی درمانی به تدریج کاهش یابند.
یک نکته جالب درخصوص تأثیرات موسیقی بر وضعیت جسمانی، ترشح آندرفین در پاسخ به شنیدن موسیقی خصوصاً هنگامی که اجرا به شکل زنده و توام با شعر و آواز است، می‏باشد.

آندرفین نوعی داروی مخدر در مغز است که باعث کاهش شدت درد شده و با احساس لذت و نئشگی همراه است». تحقیقات جدید موید این نظریه است که افزایش ترشح آندرفین، با افزایش میزان سلول‏های ” تــی” T و لینفوسیت‏ها که سلول های جنگجوی بدن در مقابل بیماری ها هستند،همراه می باشد. در چنین وضعیتی قدرت سیستم دفاعی بدن افزایش یافته و مقاومت انسان در برابر بیماری‏ها بیشتر می‏شود.
از سوی دیگر موسیقی روی دستگاه تنفسی اثرات مطلوب دارد، تنفس دارای ریتم است، به علاوه تنفس آرام و عمیق باعث آرامش و کنترل عواطف فرد می‏گردد و نیز با سوخت و ساز بهتر بدن مربوط است بنابراین یک موسیقی خوشایند می‏تواند از طریق لذت‏بخشی و تغییرات تنفسی، تأثیرات مثبت قابل ملاحظه‏ای بر جسم فرد داشته باشد. به علاوه موسیقی منجر به تغییراتی در بدن می‏گردد که به هضم غذا کمک می‏کند. در این زمینه پژوهشگران دانشگاه جان هاپکینگ از موسیقی درمانی به عنوان درمان جانشین در مشکلات سؤهاضمه سود جسته اند.